Физика кафедраси физика фанидан маърузалар
Download 0.92 Mb.
|
ФИЗИКА ФАНИДАН МАЪРУЗАЛАР
- Bu sahifa navigatsiya:
- Каттиœ жисм кинематикаси
2.3 - расм
Бу мисолда тезлик ¢згармайди, фаœат унинг й¢налиши ¢згаради. Нуœта А дан В га к¢ча¸тган б¢лсин, А ва В нуœталарнинг тезлиги бир хил б¢лади. W2 ни А нуœтагача к¢чирсак, векторини оламиз, у t ваœт оралиšидаги тезликнинг ¢згариши АОВ ва АСД учбурчаклар ¢хшаш, бир хил бурчакли ва тенгтомонли. Шунинг учун: еки Агар t 0, 0 б¢лса ¢ринли, ва орасидаги бурчак га яœин, яъни вектор нормалга, траекторияга (радиус б¢йлаб) яœинлашади. Лекин t 0 б¢лса АВ тахминан S = W * dt га тенг, бундан: (2.8) Нормал тезланиш й¢налиш б¢йлаб, тезликнинг ¢згаришини характерлайди. Тангенциал тезланиш эса тезликнинг миœдорий ¢згаришини характерлайди ва œуйидагига тенг б¢лади: . Нотекис эгри чизиœли ¯аракатда бир ваœтда иккала тезланиш б¢лади. Т¢лиœ тезланиш œуйидаги формула орœали аниœланади: (2.9) Каттиœ жисм кинематикаси Айланма ¯аракатда жисмнинг ¯амма нуœталари айлана ¯аракатда б¢либ, маркази айланиш ¢œи деб аталадиган ¢ша т¢šри чизиœда ¸тади. ¡œнинг нуœталари œ¢зšалмас œолади. Турли нуœталарнинг й¢ли, тезлиги ва тезланиши ¢ша ваœт оралиšида ¯ар хилдир. Шунинг учун бу катталиклар айланма ¯аракатни ифодалаш учун ярамайди. Ваœт бирлиги ичида радиуснинг бурилиш бурчаги ¢ша оралиœда айлана марказидан ¢тган нуœталар билан ифодаланади, яъни ¯амма нуœталарда катталиклар бир хил (2.4 – расм). Жисмнинг бурчакли тезлиги W œуйидагича аниœланади: (2.10) Бурчакли W тезлик билан айлана¸тган жисмнинг ихти¸рий нуœтасининг V тезлиги чизиœли тезлиги дейилади. Нуœта dt ваœт оралиšида айлана ¸йи б¢йлаб R радиус билан dS = V * dt = Rd й¢л юради, бунда (2.11) Бурчакли тезлик билан бир œаторда айлана даври ва частотаси деган тушунчалар ¯ам бор. Бир марта т¢лиœ айланиши учун кетган ваœт айланиш даври Т дейилади, яъни бурилиш бурчагига айланади. Ваœт бирлиги (1 сек) ичида айланишлар сони айланиш частотаси дейилади. W1 Т ва J лар орасидаги боšланиш œуйидаги к¢ринишда б¢лади: (2.12) Нотекис айланма ¯аракатни характерлаш учун бурчакли тезланиш тушунчаси киритилади: (2.13) Агар чизиœли ва бурчакли тезликларнинг боšланишини ¯исобга олсак; яъни а = R б¢лади. Айланишнинг й¢налиши 1W1 катталиклар ¸рдамида ¯исобга олиш учун бурилиш бурчагини вектор к¢ринишда бериш керак, узунлиги га, й¢налиши айланиш ¢œи билан мос тушади, лекин айланиш й¢налиши ва векторининг й¢налиши ¢нг винт œоидаси билан боšланган (2.4-расм). нинг й¢налиши винтнинг ¯аракат й¢налиши билан мос тушади, дастагининг й¢налиши жисм айланиш йуналиши билан мос тушади. векторнинг ¢лчамлари жуда кичик бурчаклар учун ¢ринли, бу мисолда векторлар параллелограм œоидасига биноан œ¢шилади. Катта бурчаклар учун бу шартлар ¢ринли эмас. нинг й¢налиши векторнинг й¢налиши билан мос тушади. й¢налиши эса нинг й¢налиши билан мос тушади(агар айланиш тезланувчан ва унга œарама – œарши, агар айланиш секинланувчан б¢лса). Чизиœли ва бурчакли катталиклар вектор к¢пайтма шаклида œуйидаги к¢ринишда б¢лади: (2.15) Download 0.92 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling