J: Mox tárizlilerdiñ dùnyas jùzi boyinsha 5 miñday tùri, Ğmda terrritoriyasinda 1500 dey tùrleri tarqalģan. Kòpshilik wàkilleri arqa yarim sharda, tawlarda, tropikaliq ellerde, yaģniy iģalliq jetkilikli orinlarda keñ tarqalģan

Soralar tuqimlası-Chenopodiaceae. Bul tuqimlasqa 1500 ge shamalas túr, 100 tuwis kiredi. ĞMDA florasında 350 ge shamalas túr, 50 tuwis ushirasadı. Olardıń tiykargi tirishilik forması: ağash, puta hám shóp deneli ósimlikler (bir jillıq, eki jilliq hám kóp jillıq) túrinde ushirasadı. Onıñ túrleriniñ kópshiligi Qaraqalpaqstannıñ duzli, kebirli, topiraqli jerlerinde ushirasadı. Soralar tuqimlasınıñ gúlleri júdá mayda, oniñ aģzaları sheńber boyinsha yamasa spiral hám sheńber túrinde ushirasadı. Simmetriyalı bes aģzalı, qos jınıslı yamasa ayırım jınıslı bolip keledi. Gúl dôgeregi ápiwayi gúl kese japiragi tárizli atalıq gúllerinde redukciyalanadi.
Tarqalıwı: Soralar tuqimlasiniñ barliq wákilleri jer sharinda, tykaran, qurģaq klimatli subtropikali jerlerde kop ushirasadı. Onıñ kópshilik túrleri Orta Aziya, Tùsli-Batis, Arqa Amerikaniñ. Túslik Afrikaniñ, Orayliq Avstraliyaniñ jerlerinde ushirasadi. Qaraqalpaqstan florasinda soralar tuqimlasiniñ 140 túri, 40 tuwisi ushirasadı. Miywesi bir tuqimli ğoza siyaqli gúl kese japiraģi menen oralģan. Buniñ tómendegi tuwslarına toqtaymiz.
Lablebi tuws-Veta. Bul tuwisqa 13 túr kiredi. ĞMDA florasında 5 túri bar. Teñiz jaģalawlarinda, Atlantika okean jağalarinda, Túslik Evropada, Aziya aldi hám Orta Aziyada keñ tarqalģan. Ahmiyetli tûri-qádimgi láblebi - B.vulgaris. Eki jilliq 6simlik. Birish jili úlken tamir payda etip, ekinshi jili paqal rawajlanıp güllep ham tuqim beredi. Láblebi bunnan 4 miñ ji burm mådeniylestirilgen. Daslep japiraqli sortları, soñ tamir jemis sortlar mádeniylestirilgen. Rossiyada qant óndirisi XIX ásirdiñ baslarında payda boldi. Bir gektar jerden 1500 kg gant hám 5 t japiraq aliwğa boladi. Japiraği jas túrinde hám siloslanıp mallarģa ot-jem retinde beriledi.
Sora-Chenopodium. Bir jilliq, eki jilliq hám kóp jilliq shop deneli ósimlikler. Siyrek puta túrinde ushirasadi. Kópshilik soralardı japiraq ham jas japiraqlarında daqları boladi. Gúlleri qos jnisli, 5 aģzali. Bul tuwisqa 250 ge shamalas túr kiredi. ĞMDA floranda 6 tùr ushirasadi. Bul tuwistiñ kópshilik túrleri ot-shóp türinde ushirasadı. Solardan kebirli shorli topiraqlarda kóp ushirasatuģin türleri Aqsora Ch. albumz, Qarasora-Ch.rubrum hám diywal sorasi-Ch. murale.
Bunnan tisqari làblebi, shpinat, teresken, iyzen, keyrewik, baliqkòz, shòrak, danashor siyaqli òsimlik tùrleride usi tuqimlasqa tiyisli. 8 tùri "Qizil kitap"qa kiritilgen.

17. Gewde muskulları (tós, qarın, arqaniñ sirtqi hám tereń muskulları)
Arqa bulshıq etleri, deneniń arqa tárepinde jaylasadı. Olardıń Ayırımları gelle súyeklerinen hám moyın omırtqalardan baslanıp, moyınnıń arqa tárepinde jaylasadı, sol sebepli moyın bulshıq etleri menen birge úyreniledi. Arqa bulshıq etleri eki toparǵa: ústirtin jaylasqan hám bir neshe qabat payda etip jaylasıwshı shuqır bulshıq etlerge bólinedi. Ústirtin jaylasqan bulshıq etler kóbinese teri astında jaylasadı hám jalpaq keń boladı. Shuqırlıqtaǵı bulshıq etler omırtqa menen qabırǵa múyeshleri arasında jaylasadı.