Library ziyonet uz/ A lvido, ey

Alvido, ey Gulsari (qissa) 
Chingiz Aytmatov 
 
91 
library.ziyonet.uz/ 
 
qolgan sovliqlar ma’rashardi, yugurishardi, toʻlgʻoq tutib yotganlarini turtib, bosib 
oʻtishardi. Bularning hammasi, qandaydir, gʻayri-tabiiy ofat edi. Eh, qoʻzilash, hech 
boʻlmaganda, bir oz sekinlashganda edimi! – Tanaboyning istagi shu edi. 
 
Sovliqlar esa xuddi maslahatlashib qoʻyishganday, birining ketidan biri, birining ketidan 
biri qoʻzilardi. 
 
Tanaboyning qalbida dahshatli adovat oʻti yondiki, bu yaramas qoʻyxonada sodir boʻlgan 
jamiki narsalarga: qoʻylarga ham, oʻziga ham, oʻz hayotiga ham, bu yerda jon berib, jon 
olib yurgan ishiga ham nafrati oshib koʻz oldini qorongʻilik qoplay boshladi. 
 
U bir oz es-hushini yoʻqotib qoʻydi, oʻy-xayollardan koʻngli behuzur boʻla boshladi. 
Ularni qanchalik quvib yuborishga urinmasin, yana nari ketmay qalbiga, miyasiga 
joylashib olmoqchi boʻlardi: «Nega bunday? Bu kimga kerak edi? Nega biz qoʻylarni 
qoʻzilatyapmiz, ularni saqlay olmasak? Kim aybdor bunga? Kim? Javob ber, kim? Sen va 
senga oʻxshagan vaysaqilar. Biz hammasini koʻtaramiz, yetib olib, oʻzib ketamiz, soʻz 
beramiz. Chiroyli gapiramiz. Mana koʻtar endi, harom oʻlgan qoʻzichoqlarni. Chiqarib 
tashla ularni. Huv anavi xalqobda oʻlib yotgan sovliqni sudrab kel. Koʻrsat oʻzingni, kim 
ekanligingni...» 
 
Ayniqsa kechalari tizzasigacha loyda va qoʻy siydigida shaloplab kechib yurarkan, alamli 
va iztirobli oʻylardan Tanaboyning nafasi qisilardi. 
 
O, bu qoʻzilatish pallasining uyqusiz tunlari! Oyoq ostingda bijib ketgan goʻng botqogʻi, 
tepangdan yomgʻir quymoqda. Shamol qoʻyxonada xuddi daladagidek kezib yurar, 
fonarlarni oʻchirar edi. Tanaboy yangi tugʻilgan qoʻzichoqlarni bosib olmaslik uchun 
paypaslanib, qoqilib-surinib, kaftlarini yerga qadab, tizzalab yurib boradi, fonarni topib 
yoqadi va uning yorugʻida oʻzining goʻngga va qonga belanib qop-qora boʻlib shishib 
ketgan qoʻllarini koʻradi. 
 
U koʻpdan beri oʻzini oynada koʻrmagan edi. Sochlari oqarib, oʻzining ancha keksayib 
qolganini sezmasdi. Endi uni keksalar qatoriga qoʻshsa boʻlardi. Oʻziga qaray olmasdi, 
bunga fursati yoʻq edi. Ovqatlanishga, yuvinishga vaqti yoʻq edi. Bir zum oʻziga ham, 
boshqalarga ham tinchlik bermasdi. Ishning bunday fojeali ahvolda borayotganligini 
koʻrib yosh saqmonchi qizni otga mingizdi: 
 
– Yoʻrtib borib Choroni topgin. Aytgin, tez kelsin, agar kelmaydigan boʻlsa u holda 
qaytib koʻzimga koʻrinmasin. 
 
Kechga tomon qiz ot chopib keldi, koʻm-koʻk koʻkarib, butunlay uvib ketgan holda otdan 
sakrab tushdi: 
 
– Kasal ekan u, Tanaka, toʻshakda yotibdi, bir-ikki kundan soʻng oʻlsam ham boraman, 
deb aytdi. 

---