M a r ip o V, М. Fayziyeva, S. D o t t o y e V web texn ologiyalari

4 .5 . H T M L formasining serverga ma’lumotlarni 
jo‘natish uchun qoMlanilishi
M a’lu m o tlarn i serverga jo ‘natish u ch u n H T M L tilid a m ax- 
sus konstruksiya — fo rm alar m avjud. F o rm a la r foydalanuvchidan 
m a’lum ot olish u c h u n yaratilgan. M asalan, foydalanuvchining logi- 
ni va paroli un i sayt sahifasidan foydalanishiga ru x sat berishi uchun 
kerak. Yoki foydalanuvchining 
11
bilan aloqa qilishi u ch u n shaxsiy 
m a’lum otlari kerak. F o rm a la r aynan shunday m a ’lu m o tla rn i olish 
uchun ishlatiladi. F orm alarga m atn k iritish yoki ro‘yxat ichidan ke- 
rakligini ta n la b k iritish m u m k in . F orm alarga yozilgan m a ’lum otlar 
serverning m axsus dasturiga qayta ishlash u c h u n j o ‘natiladi (m a­
salan, P H P skriptiga). Foydalanuvchi k iritgan m a ’lum otlarga qa- 
rab bu d a stu r u la rn i h ar xil w eb -sahifa ko‘rin ish id a form atlashi,

---

m a’lu m otlar bazasiga so‘rovni jo 'n a tish i, bar xil izohlar kiritishi va 
h o kazolarni bajaradi.
H T M L form asining sintaksisi bilan tan ish am iz. K o 'p ch ilik bu 
bilan tan ish bo'lishi m u m k in , lekin biz u n in g asosiy jo y larini qay- 
tarib o ‘tam iz.
Form aga m a’lum otlarni chiqazish uchun turli boshqaruvchi 
elem entlar ishlatiladi. Bu elem entlardan birida foydalanuvchi 
m a’lum otlarni klaviatura yordam ida k iritadi, boshqasida esa u sich- 
qoncha yordam ida kerakli variantni tanlaydi. F orm ada foydalanuv­
chi to m on idan o ‘zgartirib bo'lm aydigan y ashirin m aydonlar ham
qatnashadi. Bitta sahifa tarkibida bir nechta form a b o ‘lishi m u m ­
kin, shuning uch u n bir form ani boshqasidan ajratib olish im k o n i- 
ni beruvchi vosita zarur. Shunga ko‘ra, foydalanuvchi form a bilan 
ishlayotganda, form adagi m a’lum o tlar qaysi sahifaga o ‘tishi kerak- 
ligi koTsatilishi kerak (ya’ni, jo 'n atish tugm asi bosilganda form a 
m a ’lum otlarni qayerga jo 'n atish i lozim b o ig a n m anzil ko‘rsatilishi 
kerak). Barcha m asalalar quyidagicha H T M L teglari bilan berilgan 
form a ichiga olib yechiladi:

— form a elem ent- 
lari-< /form >
Berilgan fragm entdan ko‘rin ib tu rib d ik i, form a tegida ikkita 
z a ru r elem ent: am al va m etod ko'rsatiladi. A m al, form a m a ’lum otlari 
jo 'n atilad ig an va qayta ishlanadigan sahifa n o m ini, m etod esa 
m a ’lum otlarni ushbu sahifaga qanday uzatish m eto din i aniqlaydi. 
Ikkita m etod mavjud:
get m etodi form anin g barcha m a ’lum o tlarini U R L tugashida 
uzatadi. Bu m etod m axsus tilla r bilan bog'liq turli chegaralashlarni 
va m a ’lum ot u zu n lig in i kam d an kam h ollarda qabul qiladi;
post m etodi form adagi barcha m a ’lum otlarni so‘rov tanasid a 
uzatadi. Bu m etod get ga nisbatan ko‘p qo ‘llaniladi.