Mavzu: Issiqlik texnikasi predmeti va maqsadi. Asosiy tushunchalar va kattaliklar

3.Bug’ - kuch qurilmasining ishlash sxemasi

57-shakl.

Bug’ qogozi (1) dan chiqayotgan to’yingan bug’, bug’ qizdirgich (2) da izobarik quriydi (x=1) va qiziydi. YUqori xarorat va bosimdagi bug’ quvur (7) orqali turbina (3) ga borib rotorni aylantiradi, ya’ni bug’ning bosim energiyasi mexanik energiyaga aylanadi. Turbina rotoridagi mexanik energiyani shu val davomiga ulangan elektrogenerator (4) bilan elektr energiyasiga o’tkazib olish mumkin. Asosiy energiyasini berib bo’lgan bug’ suv bilan sovutib turiladigan kondensator (5) ga o’tib, suvga aylanadi. q₂ issiqlik miqdori sovituvchi suv bilan chiqib ketadi. Kondensator suv nasos (6) orqali yana bug’ qozoniga yuboriladi va tsikl takrorlanaveradi. CHizmadan ko’rinib turibdiki, ishchi jism (suv, bug’) ga berilayotgan issiqlik miqdori q₁ ikki bosqichda beriladi: suvni qaynatish va bug’ xosil qilishda, hamda bug’ qizdirgichda bug’ni quritish va qizdirishda.


4.Suv bug’i uchun Korno tsikli

To’yingan quruq bug’ uchun Karno tsiklini “p ” va”Ts” koordinatalarida yuqori (x=1) va quyi (x=0) chegara chiziqlari orasida chizamiz.

58-shakl

59-shakl

1-2 chizig’i (jarayoni) izotermik va shu bilan birga izobarik jarayon xisoblanadi.
2-3 bug’ turbinasidagi bug’ning adiabatik kengayish jarayoni.
3 -4 izobarik va bir vaqtning o’zida izotermik sharoitda bug’ning kondensatsiyalanish
jarayoni.
4- 1 nam bug’ning adiabatik qisilishi ( kompressorda).
Bug’ga berilgan va undan sovutgichga o’tgan issiqlik mio’dorlari:
q₁ = ( x₂ - x₁ )  r₁ J/ kg
q₂ = ( x_{3 -} x₄ )  r₂ J/ kg
bu yerda, r₁ - p₁ bosim sharoitida bug’ xosil bo’lishi uchun kerakli issiqlik miqdori;
r₂ - p₂ bosim sharoitida bug’ xosil kilish uchun kerakli issiqlik miqdori.
TSiklda foydalanilgan issiqlik miqdori “Ts” koordinatalarida 1-2--3-4-1 yuza bilan ifodalanadi.
q₀ = q₁- q₂ = r₁ ( x₂ - x₁) - r₂ ( x₂ - x₄ )
Nam bug’ uchun Karno tsikling termik f.i.k. uchun ifoda:
(134)
To’yingan quruq bug’ uchun x₁ =0 va x₂=1 bo’lganligi uchun termik f.i.k:
(135)
Suv bug’i uchun Karno tsiklininig termik f.i.k.ni issiqlik manbai va sovutgich xaroratlari orqali xam ifodalash mumkin :
(136)
1kg quruq to’yingan bug’ning foydali ishi “P ” koordinatalarida 1-2-3-4-1 yuza bilan ifodalanadi:
(137)
To’yingan bug’ uchun umumiy xolda
(138)
Karno tsiklininig termik f.i.k. yuqori (nazariy) bo’lishi bilan birga uning asosiy kamchiligi, ishlab bo’lgan bug’ning kondensatorda to’la suvga aylanmasligi bo’lib, kompressor bug’-suv aralashmasi, ya’ni katta hajmli massani qisishi kerak bo’ladi. Katta hajmni qisish uchun esa katta energiya talab kilinadi.