Maxsus psixologiya oligofrenopsixologiya surdopsixologiya logopsixologiya tiflopsixologiya toshkent 2013
Download 6.98 Mb. Pdf ko'rish
|
Maxsus psixologiya. Mo\'minova L.R.
b a rta ra f
etish uchun riv o jla n tiru v ch i ta ’lim dasturini ishlab chiqish va mashg'ulotlarda bolalar bil^n tasavvurni takomillashtirish va bola ijodiy qobiliyatlarini faollash- tirishga qaratilgan maxsus topshiriq va mashqlardan muntazam foydalanish kerak. Bu ishni bir qancha yo'nalishlarda tashkil qilish mumkin. Nut qiy rivojlanishda orqada qolayotgan bolaga xayolidagi fikrni o'yinda yaratish va tatbiq qilish qiyin. Shuning uchun ishning birinchi boS- qichida pedagog bolalar o'yinining faol ishtirokchisi bo'lishi kerak. Katta odamning o'yinga qiziqqanligi, o'zini tabiiy tutishi, sain*- miyligi muhimdir. Bola ijodi yorqin hissiy kechinmalar bilan organik ra_ vishda bog'liq. Biroq nutqi to'la rivojlanmagan bolalar, m asalaO , g'amgin yoki quvnoq ertak, she’r, nafis kuyning m azm unini to'liq idrok etmaydilar, shuning uchun undan yetarli darajada hissiy ta ’sirlanmaydilar. Ularning nutqi uncha ifodali emasligi, harak^t- lari erkin emasligi bilan ajralib turadi, bolalar o'ziga yetarli darajada ishonmasligi ko'rinib turadi. Mana shu xususiyatlarni e’tiborga olib, tuzatish ishida artterapiya, teatrlashtirishdan foydalanish, ko'proq musiqa va logoritmikaga murojaat qilish kerak. Shunday qilib, nutqi to'liq rivojlanmagan maktabgacha yoshdnSi bolalar o'zlarining sog'lom tengdoshlaridan tasavvur d a r a ja sin ifg yetishmasligi bilan farqlanadilar; nutqi to'liq rivojlanmagan bola lar uchun birmuncha faoliyatsizlik, harakatlarda sustkashlik, xay°~ lot olamining torligi, obrazlarni fazoda joylashtirish malakasi ni^S 175 yetishmasligi kabi belgilar xos. Shularni e’tiborga olib, bolalar ijodiy qobiliyatlari shakllanishiga ko‘ra ishning birinchi yo‘nalishi — tasav- varni rivojlantirish va mazmunli-rolli o‘yinlar vositasida hissiyot olamini boyitishdan iborat. Ishning ikkinchi yo‘rfblishi maxsus topshiriqlardan foydalanishni ko‘zda tutadi, ularni bajarish jarayonida tayyor tasavvurlarni qayta hosil qilish va shu asosda yangilarini yaratish qobiliyati rivojlanti- riladi. Uchinchi yolnalish bolaning faol nutqini rivojlantirishdan ibo rat. Bolalarda ijod qilish, yangilik yaratishga intilish, fikrlash va tasavvur qilish kabi yuqori psixik jarayonlari ilk bolalikdan rivojla- na boshlaydi. Aynan ularning rivojlanishiga 5—12 yoshgacha boigan bolalarni tarbiyalashda katta e’tibor berish zarur. Bu davrni olimlar senzitiv, ya’ni tasavvurni fikrlash va tasavvur qilishni rivojlantirish uchun eng ma’qul davr deb hisoblaydilar. Download 6.98 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling