Muallif: oqit. Abdullayeva n yaratilgan: Ангрен-2005 Kategoriya


Download 483.13 Kb.
bet21/40
Sana12.11.2023
Hajmi483.13 Kb.
#1768047
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   40
Bog'liq
«математика укитиш методикаси» Muallif oqit. Abdullayeva n yara-www.fayllar.org

Биринчи боскичда объектлар тупламлари устида операииялар бажариб,
укувчилар (хоссани) очишшади ва уни ифодалашади.
Иккинчи боскичта укувчилар хоссани махсус танланган сонларни ххар
хил усуллар ва хусусан, кулаи усул билан ечишга тадбик килишади, шунин-
гдек, масалаларни хар хил усуллар билан ечишга хам тадбик килишади.
Учунчи боскич арифметик амаллар хоссалари асосида чикариладиган
хисоблаш усуллари урганиш объекти булиб хизмат килади.
Туртинчи боскич урганилган хоссаларни, шунингдек, хисоблаш усул-
ларини таккослаш натижасида бу хоссаллар ва усуллар умумлаштиришнинг
юкорирок даражасига кутарилади.
Бешинчи боскичда сонни иигиндига кушиш коидасини очиб бериш
ишида болалар онгига иигиндига сонни учта хар хил усул билан кушиш мум-
кинлиги ва буларнинг хаммасида бир хил натижа чикиши фактини етказиш
керак. Узлаштириш формал булмаи, тушунилган булиши учун сонни иигин-
дига кушиш хоссаси билан кеиинрок эса бошка хоссалар билан таништириш
курсатма-кулланмалар ѐрдамида олиб борилади: ифодада берилган сонлар
мос сондаги буюмлар билан тасвирланади, сунгра буюмлар тупламлари ус-
тидда операииялар бажарилади, шундан кеиингина арифметик амаллар бажа-
рилади. Энг олдин курсатма-кулланмалар сифатида хар хил буюмлардан фои-
даланиш мумкин (масалан, олдин таксимчадаги меваларни куииб чикиш, че-
лакка сувни летрлаб куииш мумкин ва хоказо), шундан кеиин эса математика
дарсидаги мос расмлардан фоидаланиш мумкин.Доскага (5 + 2) + 3 ифода
ѐзиб куиилган. Бу ифодани кииматини уч усул билан топиш талаб килинади.
Укувчилар олдинги дарсларда бундаи ифодаларнинг кииматини бир усул би-
лан топишни урганишган эди, Яъни олдин иигиндини хисоблаб, топилган на-
тижага сонни кушиш усули билан танишган эди. Аммо шундан кеиин улар
киинчиликка иуликадилар, бу кииинчиликни хал килишга уларнинг кучлари
етмаиди.
Укитувчи курсатмали асосида проблемали вазият вужудга келтиради. У
бир стаканга 5 та бир хил ва яна 2 та бошка хил калам, шунингдек, бошка бир
стаканга 3 та хил калам куиади. Шундан кеиин каламларнинг умумии сонини
хар хил усуллар билан топишни таклиф килади. Проблемани бундаи куииш
тушунарли, укувчиллар шундан кеиин укитувчи бошчилигида соннинг иигин-
дига кушишнинг мумкин булган усулларини куиадилар.
1.(5 + 2) + 3 = 7 + 3 = 10
2.(5 + 2) + 3 = (5 + 3) + 2 =10
3.(5 + 2) + 3 = 5 + ( 2 + 3 ) = 10



45
Хар бир ѐзув огзаки тушунтирилади. Бу тушунтиришларни укувчилар


олдин укитувчи бошчилигида, кеиин эса мустакил бажарадилар. Бир катор
машклар бажарганидан кеиин укувчилар умумллаштиришга келтирилади:
сонни иигиндига кушиш учун иигиндини хисоблаш ва чиккан сонига кушиш
мумкин, берилган сонни биринчи кушилувчига кушиш ва чиккан натижани
иккинчи кушилувчига кушиш мумкин, берилган сонни иккинчи кушилувчига
кушиш ва чиккан натижани биринчи кушилувчига кушиш мумкин. Шунга ка-
рамаи, укувчилардан коиданинг умумии ифодасини сурамаслик керак. Улар-
нинг конкрет мисол ечилишини тушунтириб беришларининг узи етарли.

Download 483.13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling