Мустақил Ўзбекистон давлатининг барпо этилиши

Мустақил давлатнинг белгилари

Давлатнинг ибтидоий жамиятдаги ҳокимиятдан фарқлари

Аҳолининг ҳудудий принцип бўйича бўлиниши

Оммавий-сиёсий ҳокимиятнинг мавжудлиги

Алоҳида тоифадаги кишилар қатлами — бошқарувчилар, амалдорлар, ҳокимиятни бошқариш учун қўшимча кучлар: — армия, суд, полиция, турмалар ва бошқаланинг мавжудлиги

Давлат аппаратини сақлаб туриш учун мўлжалланган солиқлар ва бошқа тўловларнинг жорий этилиши

Давлатнинг жамиятдаги бошқа ташкилотлардан (партиялар, жамоат уюшмалари, диний ташкилотлар ва ҳ.к.) фарқлари

Суверенитет — давлатнинг мамлакат ичида тўла ҳукмронлиги ва халқаро майдонда сиёсий мустақиллиги

Ҳуқуқ ижодкорлиги, яъни ҳуқуқий меъёрлар чиқариш

Давлат мажбурлов воситалари ёрдамида жамият манфаатларини қўриқлаш


1-чизма. Давлат мустақиллигининг ўзига хос хусусиятлари

Бироқ давлат мустақиллиги катта масъулият бўлиб, дастлабки кунларданоқ, уни ҳам ташқи, ҳам ички ғанимлардан асраш зарурияти пайдо бўлди. Ижтимоий ҳаётнинг барча соҳаларида муаммолар тўпланиб борди, уларни маъмурий-буйруқбозлик усуллари билан ҳал қилишга уринишлар ҳеч қандай натижа бермади. Халқ орасида пинҳона ўсиб бораётган ишончсизлик, лоқайдлик кайфиятлари аста-секин юзага чиқа бошлади. Сиёсатга қарши митинг, намойишлар ўтказиш, ҳатто нохуш воқеалар ҳам содир бўла борди.

Хусусан, 1989 йилнинг май-июнь ойларида Фарғонада фожиали воқеалар содир бўлди. Бунда II Жаҳон уруши йилларида Ўзбекистонга сургун қилинган месхети турклар ва маҳаллий аҳоли ўртасида минтақавий тўқнашувлар бўлиб ўтди. Фарғонада амалга оширилган сиёсий иғвогарлик, кейинчалик, 1990 йил февраль – март ойларида Бўка ва Паркент, 1990 йил июнида Ўш ва Ўзган воқеалари, 1991 йилнинг 8 декабридаги Намангандаги собиқ вилоят ижроқўми биносини эгаллаб олган диний экстремистларнинг конституцион тузумга қарши тажовузлари, 1991 йил октябридаги Олий кенгаш 7-сессиясида Президентни ағдаришга бўлган уринишлар, 1992 йил 16 январида Талабалар шаҳарчасида уюштирилган тартибсизликлар ва шунга ўхшаш хатти-ҳаракатлар халқимизнинг ҳамжиҳатлигини бузиш, унинг эркинлик ва озодлик учун олиб бораётган қурашига зарба беришга қаратилган эди. 1999-2001 йилларда эса мустақилликка қарши қурашлар дин ниқоби остида террорчи тўдаларнинг халқ тинчлиги ва барқарорлигига хавф туғдириши билан бирга мавжуд конституцион тузумни ағдаришга қаратилган эди. 2004 йил 28 март-1 апрель кунлари Тошкент шаҳри, Бухоро ва Тошкент вилоятларида, 2004 йил 30 июлида эса Исроил ва АҚШ элчихоналари, Ўзбекистон Бош прокуратураси биноси олдида такроран террорчилик ҳаракатлари содир этилди. 2005 йил май ойида диний экстремистик гуруҳлар томонидан Андижонда содир этилган ваҳшиёна терактларида бир қанча бегуноҳ инсонларнинг ҳаётига зомин бўлди. Юқорида қайд этилган ғайриинсоний ҳаракатларнинг асл моҳияти жамиятдаги бунёдкорлик муҳитини бузиш, танланган демократик тараққиёт йўлидан қайтаришга йўналтирилган эди.
Бироқ ёвуз кучларнинг мақсадлари амалга ошмади. Ўзбекистон Президенти И.А. Каримов бошчилигидаги раҳбарият томонидан ўз вақтида кўрилган чора-тадбирлар натижасида кескинлик бартараф этилди. Шунингдек, мазкур холатлар ҳар бир ўзбекистонликни ёшлар тарбияси, юрт тинчлиги ва осойишталиги масаласида огоҳ ва янада ҳушёр бўлишга, фахрланишимиз мумкин ва лозим бўлган бебаҳо қадриятлар – мустақиллик, миллатлараро тотувлик, тинчликни, Ватанни хавф-хатардан сақлашда янада масъулиятли бўлишга туртки бўлди.
Бугун биз — халқимиз ўз олдига эзгу ва улуғ мақсадлар қўйиб, тинч-осойишта ҳаёт кечираётган, авваламбор ўз куч ва имкониятларига таяниб, демократик давлат ва фуқаролик жамияти қуриш йўлида улкан натижаларни қўлга киритаётган тарихий бир даврда яшамоқдамиз. Маънавий тарбия соҳасидаги амалга оширилаётган ишларни янада самарали олиб борилишида юқорида номлари зикр этилган улуғ аждодларимизнинг ҳар бири ҳақида кенг оммага, энг аввало ёшларга мўлжалланган кўрсатувлар, ҳужжатли фильмлар, мақола ва рисолалар ёрдамида тарғиб этишни кучайтиришимиз зарур. Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А. Каримовнинг “Энг асосий мезон – ҳаёт ҳақиқатини акс эттириш” номли рисоласида маънавий тарғибот ишларини кучайтиришнинг қуйидаги йўллари асослаб берилган:

• 
  одамнинг иродаси, дунёқараши бақувват бўлиши учун унинг ҳаётга, эртанги кунга, ўзининг куч ва имкониятларига ишончини мустаҳкамлашда асосли ва ҳаққоний маълумот ва ахборотларга эга бўлиши зарур. Бу борада оммавий ахборот воситалари мамлакатимизда амалга оширилаётган ижтимоий–иқтисодий сиёсатни, янгиланиш ва ўзгаришларни ҳар томонлама чуқур, таъсирчан усуллар ёрдамида ёритиб бориши керак;
  
• 
  ҳар бир инсон қалбида ота–боболаримиз хоки ётган бу юрт, бу муққадас замин – бизники, унинг бугуни ва истиқболи фақат ўзимизга боғлиқ, мустақиллик пойдеворини қурган инсонлар бошлаган ишларни давом эттириш – ҳар биримизни эзгу бурчимиз, деган тушунчани, керак бўлса ҳаётий эътиқодни ёшларимиз онгу шуурига сингдиришимиз зарур.²
  

Биз ўз тақдиримизни ўз қўлимизга олиб, азалий қадриятларимизга суяниб, шу билан бирга, тараққий топган давлатлар тажрибасини ҳисобга олган ҳолда, мана шундай олижаноб интилишлар билан яшаётганимиз, халқимиз асрлар давомида орзиқиб кутган озод, эркин ва фаровон ҳаётни барпо этаётганимиз, бу йўлда эришаётган ютуқларимизни халқаро ҳамжамият тан олгани — бундай имкониятларнинг барчасини айнан мустақиллик берганини бугун ҳаммамиз чуқур англаймиз³.
Ана шу ҳақиқатни халқимиз ҳар томонлама тўғри тушуниб, танлаган тараққиёт йўлимизни онгли равишда қабул қилгани ва қўллаб-қувватлаётгани олдимизга қўйган мақсадларга эришишнинг асосий манбаи ва гарови эканини ҳаётнинг ўзи тасдиқламоқда.

Фойдаланилган адабиётлар :

1.