Qadimgi Sharqdagi iqtisodiy fikrlar. Qadimgi Xitoy iqtisodiy g’oyalari. Qadimgi Gretsiyadagi iqtisodiy fikrlar

Konfutsiyning asosiy g‘oyalari

Men-Szi

• 
  davlatda asosiysi xalq, hukmdor esa oxirgi o‘rinda turadi;
  
• 
  Xitoy jamoasining “boshqaruvchilar va boshqariladiganlar”ga bo‘linishini qo‘llab-quvvatlaydi;
  
• 
  oddiy xalq hukmron qatlamlarni boqishi kerak deb hisoblaydi;
  
• 
  boylikning nisbatan tekis taqsimlanishi, soliqlarning me’yorida bo‘lishi, dehqonchilik ishlarida hamma o‘z vazifasini bajarishi zarur deyiladi.
  

asosiy g‘oyalari

Syun-Szi (miloddan avvalgi )

asosiy g‘oyalari

• 
  davlatning boyishi tarafdori bo‘lgan;
  
• 
  qonunga amal qilgan holda boylikka intilgan kishilarni qo‘llab-quvvatlagan;
  
• 
  mehnat taqsimoti zarurligi g‘oyasi ilgari surilgan;
  
• 
  davlatning iqtisodiy siyosati 3 ta asosiy tamoyilga asoslanishi kerakligi ta’kidlanadi:
  

- xarajatlarni iqtisod qilish;

- xalq farovonligini ta’minlash;

- ortiqcha mahsulot zaxiralariga ega bo‘lish zarurligi.

Legistlar (qonuniy) oqimi (miloddan avvalgi 351 yy.)

asosiy g‘oyalari

• 
  Davlatlarning birlashgan yagona davlat bo‘lishini qo‘llab-quvvatlagan;
  
• 
  qishloq xo‘jaligi va dehqonchilik munosabatlarini rivojlantirishga alohida e’tibor qaratgan;
  
• 
  don masalasi davlatning eng bosh masalasi deb hisoblangan;
  
• 
  davlat ravnaqi uchun ikki masala hal etish zarurligi ko‘rsatilgan:
  

-don masalasi;

-urush (yon-atrofdagi yerlarni bosib olish);

• 
  qonun yo‘li bilan yig‘ilgan don miqdoriga bog‘liq yagona soliq tizimini kiritish taklif etiladi;
  
• 
  qonun yo‘li bilan turli “ishyoqmaslar”ni “yerga qaytarish”, ya’ni dehqonchilik bilan shug‘ullanishga, mehnat qilishga majbur etish siyosatini qo‘llash zarurligi ta’kidlanadi.