Rashid zohid

Sababi ta’lif – odobi tasnif qoidalaridan biri bo‘lib, hamd va na’tdan so‘ng kitobning yozilish sababini bayon qilish

Siyoh – yozishda qo‘llanadigan suyuqlik

Tabdil – o‘zgartirish, almashtirish; matnshunoslik istilohida bir imlodan boshqa imloga o‘zgartirish tushuniladi

Tavsif – sifatlash, xarakterlash; matnshunoslik istilohida qo‘lyozmaning tashqi va ichki jihatlari haqidagi ma’lumot berish tushuniladi

Tadqiq – masalani nozik yo‘l bilan dalillab isbotlash¹³⁴; aniq va ishonchli dalillar bilan muayyan ilmiy maqsadga yo‘naltirilgan tizimda ish olib borish

Tajribaga asoslangan bashorat (ilmiy prognoz) ­­– ilmiy tekshiruvdan o‘tgan, tajribada sinalgan aniq natija va dalillarga suyanib ilgari surilgan ilmiy faraz

Tasnif (klassifikatsiya) – saralash, tartibga solish; inson faoliyatining biror sohasiga oid tushuncha, hodisalar tizimini o‘xshash va farqli xususiyatlariga ko‘ra turlarga ajratish

Tayanch nusxa – ko‘p nusxali matnlarni o‘zaro qiyoslab saralash, saralangan nusxalarni o‘xshash va farqli jihatlariga ko‘ra guruhlash, guruhlardagi etakchi qo‘lyozmalar asosida ilmiy-tanqidiy matnga asos bo‘luvchi nusxani tanlash (ilmiy-tanqidiy matn tayanch qo‘lyozmaning izmiga imkon qadar bo‘ysundiriladi, o‘rni kelganda tayanch nusxaga ham tanqidiy nazar bilan yondashiladi; bunday holatda mazmun taqozo etgan boshqa nusxalar tayanch nusxadan afzal sanaladi)

Ta’sirlar zanjiri ­­– mutolaa qilingan kitob o‘z o‘quvchilarida turli xil o‘xshash va farqli fikrlarni uyg‘otadi, fikrlarning o‘xshashligi qarashlarni, farqliligi yondashuvlarni yuzaga keltiradi; bu jarayon bamisoli kitobdan kitoblar otilib chiqayotgan, asardan asarlar tarmoqlanib, toshib oqayotgan oqimga o‘xshaydi; fikr, qarash, yondashuvlarning o‘zaro kelishuvi, shartlashuvi ostida sodir bo‘ladigan bu jarayon ixtiyoriy tarzda kechadi; ma’lum adabiy asar bo‘yicha tadqiqot olib borayotgan manbashunos o‘zi o‘rganayotgan ob’ektning yaxlit butunlik sifatida yuzaga kelishiga sabab bo‘lgan “ta’sirlar zanjiri”ni tiklaydi, tadqiq etilayotgan asarning bu silsiladagi o‘rnini belgilaydi, xalqalar orasidagi munosabatlarning umumiy qonuniyatlarini aniqlaydi; manbashunoslik tadqiqi mana shu uzluksiz jarayon ichida kechadi

Tahrir – muallifning o‘ziga xos uslubini saqlagan holda mazmun va shaklda mukammallikka erishish maqsadiga qaratilgan ijodiy jarayon bo‘lib, mazmun ustidagi tahrir – ilmiy va siyosiy matnlarda, matnning qurilishi, tuzilishi, uslubi ustidagi tahrir – adabiy matnlarda, matnning badiiy bezaklari – texnik tahrirda kuzatiladi