♦шарқ нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси

б ўл м а д и м и э к а н ? И сага а й т , т а м о м ш иф о т о п г ун ч а  
к а с а л х о н а д а к р л с и н !
К е л г а н д а н бери и ш б и л а н м а ш е у л м а н . «Адабиёт га- 
зет аси»га
(М осквада нашр этилган «Литературная газе­
та» га —м ух,.) и к к и , у ч м а қ о л а ёзи ш н и б у ю р га н л а р . Ш у н ­
д а й қ и л и б , х а т ё зи ш га ҳ а м қ у л т егм ади.
К е ч а «Гулсара» у м у м и й к ў р и к д а н ут д и . А с а р эм а с, 
р а қ с л а р г и н а х а л қ н и к,изик,т иради. Ҳ а р ҳо л д а де ка д а а н ч а  
т а н т а н а л и б у л и б ў т а д и р г а н г а ў х ш а й д и . А й р и м сп е к- 
т а к л л а р н и т р а н с л я ц и я ци л а д и л а р . Т о ш ке н т д а ў т и р и б  
ҳ а м э ш и т и ш м у м к и н .
Ў зи м га н а к о с т ю м , на б о т и н к а о л д и м . Ш а р и ф а г а - 
да ола б илм асм ен.
Б о г д а қ у л у ф н а й п и ш г а н бўл са к е р а к. О м о н , Б е к ж о н - 
н и бир даф ъа б ў л с а -д а , б о ц қ а о ли б чиц...
Б е к ж о н н и со е и н ди м . У ҳ а р вацт к ў з и м н и н г олдида 
д у м а л а б ю р г а н д а й .
Г у л р а н г цал а й ? Б у ҳ а м эси м га т у ш и б ц ў я д и .
М о с к в а я х ш и , ём еир к ў п , п л а ш с и з ю р и ш ц ийин.
Ҳ а м м а г а са л о м , б о л а л а р н и ў п и б -ў п и б цўй. Я н а ёзар- 
м а н .
Х а т ё зса н г, адрес:
М о с к в а , С т а р а я В а р в а р о в к а , г о ст и н и ц а «Д ом В о с ­
т о ка » , к о м . 60.
Х а , а й т и б қ ў я й , б у м е ҳ м о н х о н а д а а р т и с т л а р й ў қ . 
Ф а ц а т ё зув ч и л а р т ур а д и . Р а ш к б и л а н ў р т а н м а .
О йбек.
2 0 / V 3 7 й».
* * *
Ниҳоят, Ёзувчилар уюшмаси бизга Асака кўчаси атро- 
фидан бир уй бермоққа ка pop қилди. Ойбек жуда суюн­
ган... Бирга бориб кўрдик: бир даҳлиз, катта бир уй... 
Ўзимиз бокка кўчиш олдида эдик. Дарҳол жиҳозларимиз- 
нинг бир кисмини янги уйга кўчирдик-да, кейин тинчла- 
ниб, бокка кетдик.
6 —
1157
161

---

З а р и ф а С а и д н о с и р о в а
БОЙҚУШ КЕЛГАН ЙИЛ
Аммо шу орада Тил ва адабиёт институтида ишлаб 
юрган Ойбек, Ҳамид Олимжон ва бошқа кўпгина кишилар- 
ни «халқ душмани», деб ишдан ҳайдадилар. 1937 йил тўпо- 
лони бошланган эди.
Биз ҳар куни эрталаб ха л и у, хал и бу таниш имизнинг 
қамалганини эшитамиз. Кунлар ниҳоятда бетинч... Акмал 
Икромов ва Файзулла Хўжаевлардан бошлаб энг гунохсиз 
ғариб бир муаллимга қадар барчаси «халк душмани», деб 
эълон қилинган. Ш у кора қирғин пайтида, айниқса, зиёли- 
лар қирилиб кетдилар. Ҳеч ким бу кирғиндан четда қолма- 
ди, дейилса, муболаға бўлмас. Ҳатто Ойбекни ҳам қамал- 
ган, деган гаплар тарқалди. На кундуз халоват бор, на 
тун да — у й куда роҳат. Ҳар да ки ка ташвиш, ҳар да кика 
юрак титрокда...
Биз болаларни кўрғонда кайнонам ва кайнотамга колди- 
риб, и кки темир караватни катта боғнинг бир четига кўчир- 
дик. И кковим из шунда тунларни бедор ўтказа бошладик. 
(Боғдан гўё бизни топа олмаслар эмиш!). Кечаси, колхоз- 
нинг бизга я кин жойида трактор ишлар экан, биз ундан 
бехабармиз. «Ана, бизникига машина келяпти», деб нафа- 
симизни ютиб, коти б коламиз. М ен Ойбекни маҳкам кучок- 
лаб ётаман, гўё меним кўйнимдан уни тортиб ололмайди- 
ганлардек.
Ш у ғалвали даврнинг биринчи кунларидаёк да дам ни 
тағин ҳибсга олдилар.
М ен Гулрангни энагасига кўтартириб, ҳар куни боғдан 
чикаман ва ойимникида эмизиб, яна бир оз сутимдан кол- 
дираман-да, ишга кетаман.
Гулрангнинг туғилганига и кки ой бўлган. Бир куни ойим- 
никига келсам, дадам стол олдида турибди; ранги-рўйи оп- 
пок коғоздай окарган; ёнида совуккина бир татар киши. 
НКВДдан. У бир рус кўш ни гувоҳнинг ҳузурида акт тузиб 
ўтирибди. Ойим боякиш айвонда йиғлаб юрибди. Да дам шу 
куни ҳаммомдан чиқиб, янги о к сурп кўйлак кийиб, ойим 
билан гангур-гунгур сўзлашиб, нонушта килиб ўтирганида, 
шу татар йигит бал ода й етиб келган.
Да дам хаммамиз билан қучоклаш иб хайрлашди. Сўнг