Texnologiyasi

Oziqlarda toyim li moddalarni saqlash
Y etishtirilayotgan oziqlam ing sifatli bo'lishini t a ’m inlash yem - 
xashak tayyorlanadigan ekinlar turining xilma-xilligi ham da hosildor- 
ligini oshirish, m ineral va mahalliy o'g'itlardan samarali foydalanish, 
oziq ishlab chiqarishda ilg'or texnologiyani qo'llash ishlariga bog'liqdir. 
Bir yillik boshoqli va dukkakli ekinlarni aralash ekish, olinadigan 
k o 'k massa hosilini gektaridan 170 s dan orttirish va har bir oziq 
birligida 120-140 g hazm lanadigan protein bo'lishiga im kon beradi.
Oziqbop o'sim liklarni ularda eng ko'p oziq birligi va hazm lanadi­
gan protein to'planadigan davrda o'rish bilan yuqori sifatli oziq olish 
m um kin. K o 'p yillik dukkakli o'sim liklarni o 'rishning eng yaxshi 
m uddati g'unchalash, boshoqlilar uchun boshoq chiqarish oldidan 
va boshoqlaganda o'rishdir. Bunday o'rishda 1 kg quruq m oddada 104 - 
107 g hazm lanadigan protein va 0,9 - 1,0 oziq birligi bo'ladi.
Respublikamiz xo'jaliklarida to'yimli yem-xashak jam g'arish yo'lida 
qator ishlar olib borilyapti. Silos va senaj tayyorlash maxsus o'ralarda 
bostirilib plyonkalar bilan yopilgan holda saqlanm oqda, silos, senaj 
bostirish jarayonida turli qo'shilm alar aralashtirish bilan sifatini yax- 
shilashga, saqlanishini ta ’minlashga erishilyapti.
H ayvonlar chirigan va mog'orlagan pichanlam i bermaslik kerak. 
Bunday pichanlar hayvon oshqozonining kasallanishiga olib keladi.
215

---

Sifati shubhali oziqlam i mollarga berishdan oldin qaytadan yoyib 
quritilishi, tozalanishi va tekshirilishi kerak. Tarkibida zaharli va zararli 
o ‘tlar yoki zang kasali 10 %dan ortiq b o ‘lganlari mollarga berilmaydi.
Saqlanayotgan ildizmevalami mollarga berishda saralash, burishgan, 
barg chiqarib yuba’zo, tuproq aralashgan qismlarini ajratish kerak.
D on lar nam lik darajasiga qarab quruq, o ‘rtach a nam va nam ligi 
yuqori deb baholanadi. N am ligi 16-17 % dan yuqori b o ‘lgan don 
nam hisoblanadi va ularni qayta quritish lozim . N am ligi yuqori don 
havo harorati bilan o ‘sa boshlaydi, bu bilan don tarkibidagi krax­
mai va p ro tein 20-25 % gacha y o ‘qolib ketadi. U ngan, uzoq turib 
qolgan don la rn i ham m ollarga yedirm aslik kerak, ch u n k i bunday 
sharoitda zaharli m oddalar to'planadi. Rangi o ‘zgargan, m og‘orlagan 
do n lar bir soat qaynatiladi va bug1 bilan ishlov berilgandan so‘ng 
m ollarga berilishi m um kin. F orm alin bilan do rilangan d onlarni 
mollarga berib b o ‘lmaydi. Ushbu va boshqa ko'plab holatlarni hisobga 
olib, shuni alohida qayd etish zarurki, yem -xashaklarni sifatli tayyor­
lash, ja m g ‘arish, un d an foydalanish ishlari yuqori saviyada olib 
b orilm og‘i darkor.