Filologiya fakulteti 2 bosqich 021- 11guruh Qaxorova Sabina

Gigienik tarbiya.

 Gigienik tarbiya nafaqat bola dunyoga kelganda so`ng,balki bola ona qornidaligida ona tomonidan gigienik qoidalariga rioya qilish yo`li bilan sog`lom bola dunyoga kelishini ta`minlaydi.

 Qadim-qadim zamonlardan ham xalqimiz yoshlarga gigienik tarbiya asosida boshqa tarbiyalarni bargan.Gigienik tarbiyaning boshlang`ich uchog`i bu oila,shuning uchun ota-ona va uydagi boshqa kattalar bolalarda gigienik bilimlar shakllanishida namuna rolini o`ynashlari kerak.


 Gigienik tarbiyaning boshlang`ich bosqichi va asosida shaxsiy gigiena e`leientlari yotadi.

 Bolaning birinchi ongli faoliyatlaridan ana shu shaxsiy gigienik qoidalariga rioya qilish i muntazam o`rgatib borilsa bu keyinchalik bolalarda ma`lum bir tseriotinga aylanib turmush tarzi shakllanadi.

 Bunda bolalarni birinchi kundan vaqtini to`g`ri taqsimlashga ,faol faoliyati va uyquni o`z vaqtida bajarishi,oqilona ovqatlanishga,o`z vaqtida yuvinish,kiyimlarni almashtirish, badan gigienasi, teri, soch, yuz,og`iz, bo`shlig`i gigienasi, tirnoq, qo`l gigienasi,oyoq kiyim va boshqa gigiena qoidalariga to`g`ri va o`z vaqtida o`rgatish bu kelajakdagi shu bola salomatlik darajasining garovi sanaladi.


 Bolalarda birinchi kundan boshalab mana shu tarbiyalarning barchasi organizmda biror bir kasallikning kelib chiqisho`ini oldini olishga qaratilganligini tushuntirish zarur.
 Bolalarni yaslisi va bog`chasini borganda tarbiyaning yangi turi umumiy gigiena turiga duch keladilar.Bunday o`tish davri bolalarda
 boshqa bir yangi muxitga o`tishi bilan qiyinroq kechadi.Bu erda shaxsiy gigienik ko`nikmalar asosida umumiy gigienik malaka va ko`nikmalar shakllana boshlaydi.Ana shu olgan ko`nikmalar uyda bo`zilmasdan, balkim mutsaxkamlanishi va mukammallanishi lozim bo`ladi.

 Gigienik tarbiya asosida insonning onggi o`sadi,organizmdagi zararli ta`sirlarni o`rganadi va e`ng asosiysi “Moral”ni anglab oladi.

 “Moral” bu inson faoliyatida keng ma`nodagi tushuncha-bu mehnatdagi marom, ovqatlanishdagi marom,yashash sharoitidagi marom,tashqi muxitdagi belgilangan maromlar yig`indisidir.Bolalar maktabga borganlarida yana bir yangi gigienik tarbiya iuxitiga tushadilar.Bunda ular ko`proq bu xolatlar bilan mutsaqil holda to`qnashadilar.Har bir sinfda tozalikka javobgar o`axs saylanadi.Ular har kun e`rtalab bolalarning qo`llarini, tirnoqlarini, yoqalari, kiyimlarining holatini va boshqa gigienik sifatlarini ko`zdan kechiradilar va sinfdagi gigienik xolatni ham saqlashga javob beradilar. Maktablarda maxsus gigienik darslar bo`yicha ma`lumotlar maxsus datsurlar asosida amalga oshiriladi. Bolalarga shaxsiy va umumiy gigienik talablarga rioya qilmaganda har xil yuqumli kasalliklar kelib chiqishi muntazam tushuntib borilishi kerak.Ms: soch yuvilmaganda,tirnoqlar o`tsirilganda,teri yuvilmaganda va boshqalar.Bolalarda barcha gigienik bilim va ko`nikmalarning shakllanishi-bu ularda o`ziga xos turmush tarzini shakllanishiga olib keladi.

 Umumiy barcha gigienik ko`nikmalarga e`ga bo`lib unga hayotga rioya qilish , insonning umumiy tarbiyalanganligini yanada aniqroq ko`rsatadi.Demak gigienik tarbiya ham umumiy tarbiyaning ajralmas bir qismidir.
 Sog`lom turmush tarzi va uning shakllanishida vrachlarning roli.

 Aslida turmush tarzi-bu insonlarning tarixiy taraqqiyoti jarayonida ular hayot faliyatining moddiy va ma`naviy tomonlarida ma`lum bir tip, turdagi yashash usuliga e`ga bo`lish tushuniladi.Bu xolat biz yuqorida aytgandek yoshlikdan shakllanib boradi.


 Bolalarda turmush tarzining shakllanishi 4 ta kategoriyani o`z ichiga oladi:

 1.Iqtisodiy kategoriya-/hayot darajasi/

 2.Daromad

 -uy-joy

 -tibbiy xizmat

 -ma`lumot darajasi/ota-onasining va b/

 2.Ijtimoiy kategoriya /hayot sifati/

 Bunda shu yuqorida keltirilgan kategoriyalarning sifat darajasi nazarda tutiladi.

 3.Ijtimoiy psixologik /ruxiy/ hayot uslubi,tsil/-bu xususiy hayot faoliyatiga oid omillar.

 4.Ijtimoiy-iqtisodiy kategoriya-bunda jamiyat xayotining tartib,turmushi,madaniyati/xar joydagi o`z Xalqining shakllanishiga ta`sir e`tadi/.