Финансовая политика: сущность, необходимость, принципы

1-MAVZU: MOLIYANING MOHIYATI VA FUNKSIYALARI

• Toshkent- 2022y

• Toshkent moliya instituti “Moliya” kafedrasi “Moliya” fanidan

• Ma’ruzachi:PhD.dots. M.Pulatova
• Email: [e-mail]

Если вам говорят, что дело не в деньгах, значит, это не ваше дело.

• Agar ular sizga: “Gap pulda emas” deyishsa, demak bu sizning ishingiz emas.

• Bill Klinton
• Джефферсон Блайт III (англ. William Jefferson Blythe III; род. 19 августа 1946, Хоп[d], Арканзас, США) — америкалик давлат ва сиёсий арбоб , АҚШнинг Демократик партиядан 42-президенти (1993—2001)

Reja:

• 1

• 2

• 1. Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati.

• 2. Moliyaning funksiyalari.

• 1-MAVZU: MOLIYANING MOHIYATI VA FUNKSIYALARI

• Dunyo bo’yicha barcha pullarning

• 50 %

• 2015 yil 85 insonga.

• 2022 yilda 65 insonga.

• 1. Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

• Ayrim olimlar “financia” (“finance”, “финансы” va hikozo shakllarda) tushunchasi aynan shu shaklda XIII-XIV asrlarda Italiyaning savdo shaharlarida paydo bo’lgan va dastlab “pul to’lovi” ma’nosini anglatgan, degan fikrlarni olg’a surishadi. Xalqaro savdo-sotiq ishlarining rivojlanishi mazkur iboraning Italiyadan boshqa davlatlarga ham tarqalishiga sabab bo’lgan. XV asrda “financia” tushunchasi Fransiyada “davlat daromadlari”, “pul summalari” ma’nosida ishlatila boshlangan. Boshqa tadqiqotchilar bu atama muomalada ilk bor fransuz olimi J.Boden tomonidan nashr etilgan “Respublika xususida olti kitob” nomli asarida ishlatilgan va shu tariqa bu atama Yevropa davlatlari hayotiga kirib kelgan, deb hisoblashadi.

• Lekin jahon ko’plab xalqaro iqtisodiy adabiyotlarida lug’aviy ma’nosi jihatidan o’zbekcha “moliya” iborasining fransuzcha “finance”, lotincha “financia” va ruscha “финансы” kabi ekvivalentlari mavjud.

• Zamonaviy tasavvurdagi “moliya” tushunchasi podsholar xazinasidan davlat xazinasi ajralib chiqishi bilan paydo bo’lgan. Bir paytning o’zida shuni alohida qayd etish kerakki, jamiyatda pul, tovar-pul munosabatlari va davlatning paydo bo’lishi o’z-o’zidan darhol moliyaning ham vujudga kelganligini bildirmaydi. Ular hammasi bir paytda, ya’ni birdaniga paydo bo’lgan emas. Moliya shakllanib, bizning u haqidagi bugungi tasavvurimizdagi moliya ko’rinishiga kelishi uchun jamiyatda bir qator shart-sharoitlar pishib yetilgan bo’lishi kerak. Ular quyidagilar:

• Ta’rif. Kengaytirilgan takror ishlab chiqarish uchun sharoitlarni ta’minlash hamda davlatning funksiyalari va vazifalarini bajarish maqsadida markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan pul mablag’lari fondlarini shakllantirish, taqsimlash va foydalanish bilan bog’liq bo’lgan iqtisodiy (moliyaviy) munosabatlar moliya deyiladi.

• Qirol xazinaning mutloq egasi bo’lgan davrda daromadlar natural soliqlar va aholining mehnat majburiyatlaridan iborat bo’lgan edi. Endilikda pul ko’rinishidagi soliqlar Davlat byudjeti daromadlarining asosiy qismini tashkil eta boshladi. Natijada yaratilayotgan mahsulotni qiymat shaklida taqsimlash bosqichi boshlandi.