Firma va ularning tashkiliy-iqtisodiy asoslari

Ustavning korxonani ta’sis etish shartnomasidan farqi, birinchidan unda davlat bilan korxona munosabatlarining tartibi belgilansa, ikkinchidan, korxonani ta‘sis etuvchilarning munosabatlari aks etadi.Korxona o‘zi joylashgan yerdagi mahalliy hokimiyat va boshqaruv idoralari tomonidan davlat ro‘yxatidan o‘tkaziladi. Korxona davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi ma’lumotlar o‘n kun muddat ichida yagona davlat reestriga kiritish uchun O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga yuboriladi.Korxona davlat ro‘yxatidan o‘tish uchun mahalliy hokimiyat va boshqaruv idorasiga yuqorida keltirilgan korxonani barpo etish to‘g‘risidagi hujjatlarni (ariza, tag‘sis etish shartnomasi, ustavi, biznes rejasi va boshqalarni) taqdim etadi. Mahalliy hokimiyat va boshqaruv idorasi ariza topshirilgan paytdan 30 kun muddat ichida korxonani ro‘yxatdan o‘tganligi yoki o‘tmaganligi to‘g‘risida qaror qabul qilishi shart.

• Ustavning korxonani ta’sis etish shartnomasidan farqi, birinchidan unda davlat bilan korxona munosabatlarining tartibi belgilansa, ikkinchidan, korxonani ta‘sis etuvchilarning munosabatlari aks etadi.Korxona o‘zi joylashgan yerdagi mahalliy hokimiyat va boshqaruv idoralari tomonidan davlat ro‘yxatidan o‘tkaziladi. Korxona davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi ma’lumotlar o‘n kun muddat ichida yagona davlat reestriga kiritish uchun O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga yuboriladi.Korxona davlat ro‘yxatidan o‘tish uchun mahalliy hokimiyat va boshqaruv idorasiga yuqorida keltirilgan korxonani barpo etish to‘g‘risidagi hujjatlarni (ariza, tag‘sis etish shartnomasi, ustavi, biznes rejasi va boshqalarni) taqdim etadi. Mahalliy hokimiyat va boshqaruv idorasi ariza topshirilgan paytdan 30 kun muddat ichida korxonani ro‘yxatdan o‘tganligi yoki o‘tmaganligi to‘g‘risida qaror qabul qilishi shart.

  
  

Korxona davlat ro‘yxatidan o‘tgan kundan boshlab, barpo etilgan deb hisoblanadi va huquqiy shaxs maqomini oladi. Ushbu kundan boshlab, korxona xo‘jalik faoliyatini yuritishni boshlashi mumkin bo‘ladi.Korxonalar amaldagi qonunlar tartibiga binoan, o‘z tarkibida huquqiy shaxs maqomiga ega bo‘lgan sho‘hba korxonalar, filiallar, vakolatxonalar, bo‘limlarni mahalliy hokimiyat va boshqaruv idoralari bilan kelishilgan holda tashkil qilish va ularni nizomlarini tasdiqlash huquqiga ega.Mulk so‘zi biron bir jismoiiy yoki huquqiy shaxs maqomidagi tashkilotga tegishli ne’matlar (narsa va moddiy boyliklar) majmuasini bildiradi.Mulkdor narsa va moddiy borliqlarga egalik kilish va tasarruf etish huquqiga ega bo‘lgan jismoniy va huqukiy shaxs hisoblanadi.Mulkchilik mulkdorlar o‘rtasida, ular bilan davlat o‘rtasida ishlab chiqarish vositalari va mehnat mahsulini o‘zlashtirish yuzasidan paydo bo‘lgan va tarixan aniq bir shaklda namoyon bo‘luvchi iqtisodiy munosabatlarni anglatadi.

• Korxona davlat ro‘yxatidan o‘tgan kundan boshlab, barpo etilgan deb hisoblanadi va huquqiy shaxs maqomini oladi. Ushbu kundan boshlab, korxona xo‘jalik faoliyatini yuritishni boshlashi mumkin bo‘ladi.Korxonalar amaldagi qonunlar tartibiga binoan, o‘z tarkibida huquqiy shaxs maqomiga ega bo‘lgan sho‘hba korxonalar, filiallar, vakolatxonalar, bo‘limlarni mahalliy hokimiyat va boshqaruv idoralari bilan kelishilgan holda tashkil qilish va ularni nizomlarini tasdiqlash huquqiga ega.Mulk so‘zi biron bir jismoiiy yoki huquqiy shaxs maqomidagi tashkilotga tegishli ne’matlar (narsa va moddiy boyliklar) majmuasini bildiradi.Mulkdor narsa va moddiy borliqlarga egalik kilish va tasarruf etish huquqiga ega bo‘lgan jismoniy va huqukiy shaxs hisoblanadi.Mulkchilik mulkdorlar o‘rtasida, ular bilan davlat o‘rtasida ishlab chiqarish vositalari va mehnat mahsulini o‘zlashtirish yuzasidan paydo bo‘lgan va tarixan aniq bir shaklda namoyon bo‘luvchi iqtisodiy munosabatlarni anglatadi.