Fiskal siyosat, davlаt byudjeti va uning taqchilligi

Fiskal siyosat, davlat byudjeti va uning taqchilligi   

. 

 

455 

 

-   Davlat buyurtma va xaridlari; 

-  Davlat investitsiyalari; 

-   Transfert yoki qayta taqsimlash turidagi xarajatlarni o‘zgartirish; 

-   Soliqlarni boshqarish. 

Shunday  qilib,  davlat  tomonidan  amalga  oshiriladigan  fiskal  siyosat, 

mamlakat  milliy  xo‘jalikda  tashkil  qilingan  soliq  tizimining  asosiy  qoidalariga 

javob  berishi  va  iqtisodiyotdagi  ichki  o‘zaro  munosabatlarni  samarali  tartibga 

solishi zarur. 

Kengaytirilgan (Ekspansion) Fiskal Siyosati. 

Iqtisodiy  pasayish  yuzaga  kelganda  fiskal  siyosatning  kengaytirilgan  turidan 

foydalanish  maqsadga  muvofiq  hisoblanadi.  2-rasmni  ko‘raylik,  unda  invistitsion 

xarajatlarning  keskin  pasayishi  jami  talab  egri  chizig‘ini  AD

1

  dan  AD

2

  ga  chapga 

o‘tkazadi.  (ko‘rsatgich  chiziq  va  pasga  ketuvchi  chiziqlarni  xozircha  inobatga 

olmang). Pasayishning sababi investitsion loyixadan kutilayotgan foyda investitsion 

xarajatlar va jami talab kamayishi qisqarishi oldida ko‘rinmay qolishidadir. 

 

 

Rasmda  yalpi  mahsulotning  potensial  yoki  to‘liq  bandlikdagi  hajmi  510 

000 000 000$ deb faraz qiling. Agar narxlar darajasi p

1

 da noegiluvchan bo‘lsa, u 

holda chiziqning pastki qismida yalpi taklif egri chizig‘iga aylanadi. Jami talab egri 

chizig‘i chapga siljib real ichki yalpi maxsulotni 510 000 000 000$ dan 490 000 000 

000$  ga  qisqartiradi.20  000  000  000$  lik  yalpi  ichi  maxsulotning  ortda  qolishi 

yuzaga keladi. 

Yalpi  ichki  maxsulotning  bunda  yotda  qolishi  ishsizlikdagi  o‘sish  bilan  birga 

keladi  chunki  qisqartirilgan  maxsulot  chiqarish  uchun  kamroq  ishchilar  talab 

etiladi.Bunday  holatda  iqtisodiyot  pasayish  fazasida  va  siklik  ishsizlik  bilan  birga 

yuzaga keladi. 

---