Fitosenologiya

2. Hayotiy strategiyalar bo’yicha qarashlar
O’simliklar jamoalaridagi o’simliklarning ekologik strategiyalari uzoq davrlardan beri tadqiqotchilarni qiziqtirib kelgan. Bu boradagi ilmiy izlanishlar va ma’lumotlar asosan XX asr boshlarida qo’lga kiritilgan. Ekologik strategiyalar bo’yicha ko’plab olimlar izlanishlar olib borganlar. Ular o’simliklarning o’zlari yashab turgan muxit omillariga nisbatan moslanishlar reaksiyasiga qarab ularning xilma-xil tasniflashgan. Hayotiy strategiyalar bo’yicha tasniflashni amalga oshirgan olimlar qatoriga Varming, Ramenskiy, Raunkiyer, Graym, Pianka, Uittekker, Odum, Shalit, Alyoxin, Sukachev, Drude, Zozulin kabi olimlarning ilmiy izlanishlarini kiritish mumkin. Barcha tasniflarni ikki xil qarash nuqtai-nazaridan o’rganiladi:
1. Ekologo-senotik qarashlar
2. Ekologo-morfologik qarashlar
Yuqoridagi olimlarning tasniflari anashu ikkala qarashlarning vujudga kelishiga asos bo’lgan. Ularning ko’pchiligi o’simliklarning morfologiyasiga asoslangan bo’lasa, qolganlari fitosenotik xususiyatlarni asos qilib olgan. Ularning ko’pchiligi sun’iy tasnif bo’lganligi uchun fanda deyarli qo’llanilmaydi, faqat nazariy jihatdan o’rganiladi xolos.
Nazorat savollari
1. Ontogenetik taktika nima?
2. Hayotiy strategiyalar deb nimaga aytiladi?
3. Hayotiy strategiyaning fanda qanday sinonimlari qo’llaniladi?
4. Hayotiy strategiyalar bo’yicha qaysi olimlar ilmiy tadqiqotlar olib borishgan?
5. Hayotiy strategiyalar bo’yicha qanday qarashlar mavjud?
Foydalaniladigan adabiyotlar ro’yhati
1. Работнов Т. А. Фитоценология. - М.: 1983. - 296 с.
2. Воронов А.Г. Геоботаника. – М.: Высщая школа, 1973. – 384 с.
3. Гиляров А.М. Популяционная экология – М.: МГУ, 1990. – 191 с.
4. Миркин Б.М., Наумова Л.Г. Краткий курс общей экологии Часть 1 - Уфа: БГПУ, 2011. – 206 с.
5. Работнов Т. А. Фитоценология. - М.: 1992. - 352 с.
6. Злобин Ю.А. Популяционная экология растений. – Сумы: 2009. – 263 с.
7. Mustafaev S.M., Ahmedov O’.A. Botanika. - Toshkent, 2006.
8. Pratov U., Jumaev K. Yuksak o‘simliklar sistematikasi. - Tashkent. 2003. - 144 b.
9. Полевая геоботаника. Т.1-5. - М.-Л.: 1959-1976.
10. Миркин Б. М., Розенберг Г.С, Наумова Л. Г. Словарь понятий и терми­нов
современной фитоценологии. - М.: 1989. - 223с.
11. P.Rudall. Anatomy of Flowering Plants (An Introduction to structure and Development) Third Edition. Cambridge. 2007. P. 147.
12. James D. Mauseth Botany an introduction to Plant Biology USA 2014. P. 766.