Fizika fakulteti

2 YARIM O'LGICHNIŃ AIIIVV TURI

2. 1 Tálim usılları. Dúzilisi hám ximiyalıq baylanısı

AIIIVV birikpeleri udayı tákirarlanatuǵın sistemanıń III kishi toparı (B, Al, Ga, Ín) atomlarining V kishi gruppa (N, P, As, Sb) elementleri menen óz-ara tásiri nátiyjesinde payda boladı. AIIIVV birikpeleri ádetde metalloid elementi boyınsha klassifikaciyalanadı. Soǵan kóre, nitridlar, fosfidlar, arsenidlar hám antimonidlar ajralıp turadı.

Nitridlardan tısqarı, AIIIVV birikpeleri kubik rux qospası (sfalerit) torında kristallanadi. Nitridlarga altı múyeshtegi tor (vurtit) xos bolıp tabıladı. Eki túrdegi torda III gruppa elementiniń hár bir atomi V gruppa elementiniń tórtew atomidan ibarat tetraedral ortalıqta hám kerisinshe.

AIIIVV birikpeleri donor-akseptor dep atalatuǵın ximiyalıq baylanısıwdıń arnawlı túri menen xarakterlenedi. Hár bir atom torǵa kiritilgen tórtew kovalent baylanısıwdıń ushewi AIII hám VV atomlarining valentlik elektronlarınıń sotsializatsiyasi nátiyjesinde payda boladı hám tórtinshi baylanısıw VV atomlarining valentlik elektronları juftligi tárepinen ámelge asıriladı.