Fizika fakulteti

-e εn = evdrB0 (1. 1)

Bul jerdan

dn = - vdr B0 (1. 2)

Endi baǵdarı ózgermegen ámeldegi I vektor the + εn ulıwma elektr maydanınıń vektorına parallel emes. Hall múyeshi He dep atalǵan olar arasındaǵı múyesh teńlik menen belgilenedi

(1. 3)

S úlgisiniń kesimindegi aǵıs

I = js - jbd (1. 4)

$ J = envdr $ ni esapqa alsaq, transvers potentsial ayırmashılıǵı ushın ańlatpanı alıw múmkin (Hall emf):

VH = b εn = - b (i / en) B0 = - b (I / bd) (B0 / en) = - (1 / en) (IB0 / d)

(1. 4)

(1. 4) formulanı shıǵarıwda barlıq elektronlardıń jılısıw tezligi birdey dep qabıl etilgen hám olardıń kristallǵa tarqalıw mexanizmi esapqa alınbaǵan. Emf ushın qattılaw ańlatpa Elektronlar tezliginiń bólistiriliwin hám soǵan uqsawlardı esapqa alǵan halda Xoll: eljirew waqtıniń ózgeriwi formada jazılǵan

VH = - (A / en) (IB0 / d) (1. 5)

yamasa eger biz Hall turaqlı RH = - A / (en) ni kiritsak,

1 Yarım ótkezgish materiallarında GALVANOMAGNETIK Fenomenaning mánisi

(1. 6 )

Turaqlı A elektronlardıń tarqalıw mexanizmi menen anıqlanadı :

(1, 7)

bul erda r - (9. 58) menen birdey mániske iye; G - gamma funktsiyası.

Atom kristallarida A = 1. 18, ionlanǵan qospaları bolǵan torda A = 1. 93, metallarda hám júdá degeneratsiyalangan yarım ótkezgishlerde, tek EF ga jaqın energiyaǵa iye elektronlar elektr ótkezgishlikda qatnasadı, yaǵnıy derlik birdey tezlikke iye, A = 1... Muǵdar| Rn| magnit maydan induksiyasiga baylanıslı emes hám tek júdá kúshli maydanlarda hár qanday tarqalıw mexanizmi ushın A / (ne) den 1 / (ne) ge shekem azayadı. Metalllar ushın RH 10 -10 m3 / C dárejege teń, yarım ótkezgishli birikpeler ushın ol 102 m3 / C (Si) ge shekem kóteriledi. V gruppa metallari (Bi, Sb, As) ushın Hall konstantasining ǵayrıtabiiy joqarı kórsetkishleri - 106 m3 / S ge shekem.

Elektronlar hám tesikler I hám B0 vektorlarınıń birdey baǵdarlarında, úlginiń bir yuziga, sol sebepli tesikke búriladi; hám; elektron yarım ótkeriwshilerde εn baǵdarları keri. Hall turaqlısı Rn elektr ótkezgishliginiń elektron túri ushın keri, tesik túri ushın unamlı dep esaplanadı. Atap aytqanda, Xoll konstantasi bir qatar unamlı : metallarga, mısalı, Cd, Zn. Óytkeni sonda, bunday zatlardıń ótkezgishlik zonası derlik tolıq toldırılǵan hám qalǵan toldırilmagan dárejeler ózlerin oń zaryadlar - tesikler sıyaqlı tutıwadı. Eki belginiń zaryad tasıwshıları ámeldegi bolǵanda

(1. 8)

Zaryad tasıwshılardıń kontsentratsiyası hám jıldamlıǵına qaray, Rn, (1. 8) den kelip shıqqan halda, noldan úlken yamasa kishi bolıwı múmkin. Óziniń yarım ótkezgishinde n = p hám

1. 
   9)
   

sol sebepli mp = mn ushın, RH = 0. Bir túrdegi zaryad tasıwshısı bolǵan zatlar ushın o = enm hám| Rn| = A / en, sol sebepli Hall turaqlılıǵı hám ótkezgishligin ólshew arqalı zaryad tasıwshılardıń jıldamlıǵın tabıw múmkin: