Fizika fanidan virtual laboratoriya ishlarini bajarish uchun uslubiy

2.3 – Laboratoriya ishi


O‘zgarmas tok qonunlari


Ishning maqsadi:

O‘zgarmas elektr toki zanjirlarini kompyuterda modellashtirish prinsiplari bilan tanishish;

Elektr zanjirining yaratilgan modelidan foydalanib Om va Kirxgof qonunlarini o‘rganish

Asosiy qonunlar yordamida o‘zgarmas elektr toki zanjiri tavsiflarini aniqlash.

Qisqacha nazariya:


Tok kuchi:
I ^dq_dt .


Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni: bir jinsli (chetki kuchlar mavjud bo‘lmagan) metal o‘tkazgichdan o‘tayotgan tok kuchi o‘tkazgichdagi kuchlanish tushuvi(U )ga to‘g‘ri proporsional, o‘tkazgichning elektr qarshiligi( R )ga teskari proporsionaldir

9. 
   ^U_R
   

Rezistor deb ma’lum o‘zgarmas qarshilikka ega bo‘lgan qurilmaga aytiladi.
Rezistordagi kuchlanish U _R I R
Zanjirning bir jinsli bo‘lmagan qismi uchun Om qonuni
I 1 2 12 _,
R
bu yerda ₁ va ₂ ‐ zanjir qismi uchlaridagi potensiallar, R‐zanjirning mazkur qismiga ta’sir etayotgan EYUK.


Berk zanjir uchun Om qonuni
I _R ,

bu yerda ‐zanjirdagi EYUCar yig‘indisi, R ‐ zanjirdagi qarshiliCar yig‘indisi.

31

Tarmoqlangan zanjir deb tugunlarga ega bo‘lgan elektr zanjiriga aytiladi. Tugun deb esa ikkitadan ko‘p o‘tkazgichlar tutashgan nuqtaga aytiladi. Tugun tomon kelayotgan toCar musbat, tugundan chiqayotgan toCar manfiy deb hisoblanadi.


Kirxgofning birinchi qoidasi: tugunda uchrashuvchi toCarning algebraik yig‘indisi nolga teng
n
I_k 0


k 1