Fizika kafedrasi ergasyev Sh.,Saidov Q. S

Tajribani bajarish tartibi. 
Yig`uvchi linza yordamida ekranda to`rning aniq tasviri hosil qilinadi (D 
nuqta). Ekran bilan yig`uvchi linza orasiga sochuvchi linza C ni qo`yib (bunda 
ekrandagi tasvir yo`qoladi yoqi xiralashadi) 
CD=-f masofa o`lchanadi. Ekranni linzadan o`zoqlashtirib unda yana 
to`rning aniq tasviri hosil qilinadi (E nuqta). EC=-d masofani o`lchab (2) 
formuladan sochuvchi linzaning fokus oralig`i F hisoblanadi. O`lchangan va 
hisoblangan qiymatlar jadvalga yoziladi. 
№= 
d 
f 
F 
F` 
ΔF 
 
 
II - usul. Linzaning fokus oralig`ini linzalar sistemasining fokus oralig`iga qarab
aniqlash. 
Fokus oralig`i oldingi mashqda aniqlangan yig`uvchi linza bilan fokus 
oralig`i aniqlanishi kerak bo`lgan sochuvchi linza jipslashtirilib linzalar sistemasi 
hosil qilinadi. Bunday sistemaning optik kuchi uni tashqil qiluvchi linzalarning 
optik kuchlari Yig`indisiga teng: 
D=D
1
+D
2
yoki
(5) 
bu yerda F
1 
-yig`uvchi linzaning, F
2
- s ochuvchi linzaning, 
F - linzalar sistemasining fokus oraliqlari. Linzalar sistemasining fokus 
oralig`i F oldingi mashqda tavsiflangan Bessel usulidan foydalanib topiladi. 
Keyin (5) formuladan sochuvchi linzaning fokus oralig`i F
2
hisobdanadi.
O`lchangan va hisoblangan qiymatlar jadvalga yoziladi.
№= 
L 
l 
F 
F
2 
 
ΔF
2 
2 
∙100% 
NAZORAT SAVOLLAR. 
1. Yupqa linza formulasini chiqaring. 
2. Linzaning fokus oralig`i nimaga bog`liq? 
3. d = 2F, d=F, d 2F- hollarda yig`uvchi linzada 
qanday tasvirlar hosil bo`ladi? 

---

4. Fokus oraliqlarini aniqlashning Bessel usulini tushuntiring, hisoblash 
formulasini chiqaring. 
5. Sochuvchi linza yordamida buyum- tasvirini chizib ko`rsating. 
6. Sochuvchi linza uchun fokus oralig`ini aniqlash usullarini tushuntiring. 
Adabiyotlar / 1,2, 3,10, 14 /.