Fizika texnika fakulteti

2.2. Yadro magnit rezonansi

Yadro magnit-rezonansi (YMR), juda yuqori chastotali radioto'lqinlarning tegishli ravishda kuchli statsionar magnit maydoniga duchor bo'lgan ma'lum atom yadrolari tomonidan tanlab yutilishi. Bu hodisa birinchi marta 1946 yilda fiziklar Feliks Blox va Edvard M. Persel tomonidan bir-biridan mustaqil ravishda kuzatilgan.

Yadro magnit-rezonansi (YMR) - kuchli doimiy magnit maydondagi yadrolar kuchsiz tebranish magnit maydoni ( yaqin maydonda ) tomonidan qo'zg'atiladigan va yadro magnit maydoning xarakteristik chastotali elektromagnit signalni chiqarish orqali javob beradigan fizik hodisadir. Bu jarayon rezonans yaqinida sodir bo'ladi, tebranish chastotasi yadrolarning ichki chastotasiga to'g'ri keladi, bu statik magnit maydonning kuchiga, kimyoviy muhitga va izotopning magnit xususiyatlariga bog'liq; taxminan statik magnit maydonlari bilan amaliy ilovalarda. 20 tesla, chastotasi VHF va UHF televizion eshittirishlariga o'xshaydi (60–1000). MGts). YMR ma'lum atom yadrolarining o'ziga xos magnit xususiyatlaridan kelib chiqadi. Yadro magnit-rezonans spektroskopiyasi eritmadagi organik molekulalarning tuzilishini aniqlash va molekulyar fizika va kristallarni, shuningdek, kristalli bo'lmagan materiallarni o'rganish uchun keng qo'llaniladi.
Yadro spektroskopiyasi — atom yadrosi tuzilishi xususiyatlari va aylanishlarini oʻrganadigan yadro fizikasi sohasi; bunda radioaktiv boʻlinishda yoki yadro reaksiyalarida hosil boʻladigan zarralarning energetik spektri, intensivligi, burchak boʻyicha taqsimlanishi va qutblanishini oʻlchash boʻyicha turli holatdagi yadrolarning xossalari (energiyasi, spinlari va boshqalar) tekshiriladi. Yadrolarning tuzilishi va yadroviy kuchlar haqidagi taʼlimot uch manbaga: radioaktiv yemirilish, yadro reaksiyalari va yuqori energiyalar fizikasiga asoslangan. Radioaktiv yadrolar yemirilganda hosil boʻladigan turli xil nurlanishlarni oʻrganib, yadroning tuzilishi haqida maʼlumot olinadi. Yadro tuzilishini oʻrganish maqsadida nazariy jihatdan yadro modellari yaratilib, uning haqiqiy yadrolarning xususiyatlariga toʻgʻri kelishi yoki kelmasligini tekshirish mumkin. Atom yadrosi strukturasini oʻrganishda yadro modellarining ahamiyati katta boʻlib, ular Yadro spektroskopiyasining nazariy asosi hisoblanadi. Yadro spektroskopiyasining muvaffaqiyati asosida yadroning ichki tuzilishi haqida model tasavvurlar vujudga keldi. Yadro spektroskopiyasining eksperimental va nazariy tadqiqotlar natijalari xalq xoʻjaligining yadro energetikasi, aktivatsion tahlil, tibbiyot, texnika va boshqalar sohalarda keng qoʻllaniladi.
YMR, shuningdek, magnit-rezonans tomografiya (MRI) kabi ilg'or tibbiy ko'rish usullarida muntazam ravishda qo'llaniladi.

2.2.1-rasm. Yadro magnit rezonansi ko’rinishi.