Erkin tushayotgan jism Yer markaziga yo’nalgan a=g=9.81m/c2 tezlanish bilan harakat qiladi.
Agar jism tepaga harakatlanayotgan bo’lsa o’z tezligini 9.81m/s ga kamaytirib boradi, pastga harakatlanayotganda esa sekundiga 9,81m/s ga oshirib boradi ya’ni
Agar bizga a) 0, ,t b) ,0,g v) 0, g, t, parametrlar berilsa og’irlik kuchi ta’siri erkin harakatlanayotgan jismning ko’chishi S ni quyidagi formulalar orqali topamiz.
Erkin tushayotganjismning tushish vaqti ![]()
Biror h balandlikdan tepaga va pastga 0 boshlang’ich tezlik bilan otilgan jismning yerga tushish vaqtlari:
tepaga otilganda pastga otilganda
Biror h balandlikdan erkin boshlang’ich tezliksiz tushayotgan jismning yerga urilish vaqtidagi tezligi:
Jism 0 boshlang’ich tezlik bilan tepaga yoki pastga otilishidan qat’iy nazar yerga bir xil quyidagicha tezlik bilan uriladi:
Yer sirtidan tepaga 0 boshlang’ich tezlik bilan otilgan jismning ixtiyoriy h balandlikdagi tezligi:
GORIZONTGA BURChAK OSTIDA OTILGAN JISMNING HARAKATI
Agar gorizontga burchak ostida otilsa 0 boshlang’ich tezlikning o’qlardagi proeksiyasi quyidagicha (9 - rasm)
Jism gorizontga burchak ostida otilsa vaqt o’tishi bilan tezlikning OX o’qdagi proeksiyasi o’zgarmay faqat OU o’qdagi proeksiyasi har sekundda 9,81 m/s ga o’zgaradi. Chunki og’irlik kuchi faqat vertikal ta’sir qiladi
|
|
Demak ixtiyoriy paytdagi tezlikning o’qlardagi proeksiyalari quyidagicha
Yer sirtidan biror y0 balandlikdan gorizontga burchak ostida tepaga va pastga otilgan qiyalatib otilgan holatlar uchun jism koordinatalarining o’qlardagi o’zgarishi quyidagicha (10,11-rasmlar):
Er sirtidan otilgan jism:
Yer sirtidan gorizontga burchak ostida 0 boshlang’ich tezlik bilan otilgan jismning uchish vaqti tUChISh , ko’tarilish vaqti tKUT, uchish uzoqligi lUChISh, ko’tarilish balandligi hMAKS quyidagicha:
Agar yer sirtidan gorizontga burchak ostida otilgan jismning uchish vaqti tUCh ma’lum bo’lsa, maksimal ko’tarilish balandligi hMAKS quyidagicha:
Agar yer sirtidan gorizontga α burchak ostida otilgan jismning ko’tarilish balandligi hMAKS ma’lum bo’lsa, uchish uzoqligi ℓUCh quyidagicha:
Biror balandlikdan gorizontga burchak ostida otilgan jism:
u0 balandlikdan burchak ostida tepaga otilgan jismning maksimal ko’tarilish balandligi (hmax) (10 rasm)
u0 (h) balandlikdan gorizontga nisbatan burchak ostida 0 tezlik bilan tepaga va pastga qiyalatib otilgan jismning tushish vaqti (tuch), uchish uzoqligi (luchish), tushish tezligi (TUSh ) va tushish burchagi (βTUSh) quyidagicha (10-11 – rasm)
↑↑tepaga
|
↓↓ pastga
|
Do'stlaringiz bilan baham: |