Fiziologiya 2-semestr oraliq nazorat javoblari javob tahlaganlar: zaydullaev bayrambay davolash 204-guruh

189.SUV VA MINERAL MODDALAR ALMASHINUVI. 
Mineral moddalar almashinuvi
Katta yoshdagi odamlar organizmdagi suv tana vaznining 75 %ini 
tashkil qiladi. Organizmdagi suv muvozanati iste’mol qilingan va 
organizmdan chiqarib yuborilgan suvlar miqdori tengligi bilan 
ta’minlanadi. Bir sutkada suvga bo'lgan ehtiyoj 1 kg tana vazniga 
nisbatan olinganda 21 -43 ml/kg (o'rtacha 2400 ml) ga teng bo'lib, 
ichilgan (o'rtacha 1200 ml), ovqat tarkibida tushgan (o'rtacha 900 
ml) va modda almashinuvi natijasida hosil bo'lgan (endogen suv 
300 ml) suvlar hisobiga qoplanadi. Xuddi shuncha miqdordagi 
shuncha suv - siydik (1400 ml), kal (100 ml)
tarkibida va tana yuzasidan hamda nafas yo'ilaridan (900 ml) 
bug'ianish
hisobiga organizmdan chiqarib yuboriladi.
Suvga bo'lgan ehtiyoj ovqatlanish tarziga bog'liq. Asosan 
karbonsuv
va yog' moddalari bilan ozuqalanib, NaCIni kam iste’mol qilinsa 
suvga
bo'lgan ehtiyoj katta bo'lmaydi. Oqsilga boy moddalar bilan 
ovqatlanganda va tuzni ko'p iste’mol qilganda suvga bo'lgan 
ehtiyoj ortadi, chunki suv osmotik faol moddalami (mochevina va 
mineral ionlar) ekskresiya qilish uchun zarurdir. Organizmga 
suvning kam tushishi yoki uni ko'p miqdorda chiqarib yuborilishi 
degidratatsiyaga olib keladi va bu holat qonning quyuqlanishi 
natijasida gemodinamikaning buzilishiga

---

sabab bo'ladi. Organizmda suvning tana vazniga nisbatan 20 %
yetishmasligi o'limga olib keladi. Organizmga suvning ortiqcha 
tushishi
uning organizmdan ajralishini kamayishi suv intoksikatsiyasini 
keltirib chiqaradi. Suv intoksikatsiyasida osmolyarlikning 
kamayishini nerv oxirlari va markazlari sezadi va hatto tomir 
tortishishi holati ham kelib chiqishi mumkin.
Organizmda suv va mineral ionlari almashinuvi bir-biriga bog'liq 
bo'lib,
hujayraichi va tashida osmotik bosimning nisbiy doimiyligini 
saqlash
uchun zarur. Hujayra ichida va tashqarisida N a+, K.+, Ca2+ va 
boshqa ionlarning konsentratsiyasi ma’lum darajada bo'lgandagina
fiziologik jarayonlar (qo'zg'alish, qo'zg'alishning sinaptik 
uzatilishi,
muskullar qisqarishi) amalga oshirilishi mumkin. Bu ionlar 
barchalari ovqat tarkibida organizmga tushishi zarur.