Fiziologiya 2-semestr oraliq nazorat javoblari javob tahlaganlar: zaydullaev bayrambay davolash 204-guruh

210. Рениннинг таъсир этиш механизми;
Yukstaglomerulyar aparatning donador hujayralarida hosil 
bo'luvchi renin, proteolitik ferm ent b o 'lib , qon plazm asidagi D 
,-g lo b u lin - angiotenzinogenni parchalaydi va angiotenzinogen 1 
hosil bo'ladi. Angiotenzin I 10 ta am inokislota qoldig'idan iborat 
peptid. Ferment ta sirida undan ikkita am inokislota qoldig'i ajralib 
chiqadi. Natijada qon tomirlarini toraytiruvchi angiotenzin II hosil 
bo'ladi. A ngiotenzin 11 tom irlam i toraytirib, arterial bosimni 
oshiradi. Aldesteron sekresiyasini kuchaytiradi, natriy 
reabsorbsiyasi-ni oshiradi, chanqoq hosil bo'lib, suyuqlik ichishga 
ehtiyoj ortadi. Angiotenzin II aldesteron va renin bilan birgalikda 
organizmdagi asosiy boshqaruvchi sistem alaridan biri renin-
angiotenzin sistemasini hosil qiladi. Bu tizim buyrak qon 
aylanishini, aylanib yurgan qon hajmini, su v -tu z b a la n sin i b o 
sh q a ris h d a k a tn a sh a d i. A g ar b u y ra k la rn i
koptokchalarida olib keluvchi arteriolalarida bosim ortsa renin 
ishlab chiqarilishi kam ayadi va aksini NaSI ning mikdori distal 
kanalchalarda ko'p bo'lsa renin sekresiyasi torm ozlanadi. D 
onador hujayralarda b - a d re n o re se p to rla r q o 'z g'alsa , renin 
sekresiyasi kuchayadi, 6- adrenoreseptorlar q o 'zg 'alsa 
tormozlanadi. Araxidon kislotasi va PGI-2 tipidagi 
prostoglandinlar renin sekresiyasini kuchaytiradi. 
211 Porstoglandinning ta'sir etish mexanizmi 
Buyraklar mag'iz moddasi prostoglandinlar sintezlanadi. U 
buyraklar va umumiy qon aylanishini boshqarishda qatnashadi. 
Siydik bilan natriy chiqarishini kichaytiradi, kanlachalar 
hujayralarini ADG ga sezgirligini kamaytiradi. 

---

212.Eritropoetin va lekopoetinlarnibta'sir etish mehamizmi? 
A) Eritropaetinlar- eritropoezning fiziologik boshqaruvchisi 
hisoblanadi. Eritropoetinlar asosan buyrakda qisman taloqda hosil 
bo'ladi va sog'lom odam qonida doimo oz miqdorda bo'ladi. 
Eritropaetonlar eritrotsitlar o'tmishdoshlarining proliferatsiyasini 
kuchaytiradi va gemoglobin sintezini tezlashtiradi. Ular gem va 
gemoglobinlar sintezida qatnashuvchi enzimlar hosil bo'lishida 
ishtirok etadigan informatsion RNK sintezini kuchaytiradi. 
Eritropoetinlar hosil bo'lishi gipoksiyada kuchayadi. Eritropoezni 
erkaklar jinsiy gormonlari kuchaytiradi. Qonda eritrositlar 
ko'payib ketganda hosil bo'luvchi modda eritropoez ingibitori 
eritropoezni tormozlaydi. Shuningdek, ayollar jinsiy gormonlari 
(estrogenlar) va keylonlar ham eritropoezni tormozlaydi. Simpatik 
nerv tizimi eritropoezni kuchaytiradi, parasimpatik esa 
tormozlaydi. Nerva va endokrin tizimilari eritropoezga eritropoetin 
orqali ta'sir ko'rsatadi 
B) Leykopoez. Barcha leykotsitlar qizil ko‘mikda o‘zak 
hujayralardan
hosil bo'ladi. Limfotsitlar o'tmishdoshlari o 'zak hujayradan 
birinchi
bo'linib chiqadi; limfotsitlaming shakllanishi ikkilamchi limfatik 
a’zolarda
sodir bo'ladi. Granulotsitlar va monotsitlar hujayralarning 
o'tmishdoshlariga ta’sir qiluvchi maxsus o'sish omillari orqali 
leykopoez kuchaytiriladi. Granulotsitlarning hosil bo 'lish i m 
onotsitlarda, makrofaglarda va T - limfotsitlarda sintezlanuvchi 
granulotsitarkoloniyestim ullovchi faktor (omil) (K SF - G ) ta 
’sirida kuchayadi, ammo yetilgan neytrofillarda sintezlanuvchi - 
keylon va laktoferrinlar hamda prostoglandin - Y e lar ta’sirida 
susayadi. Monotsitopoezesamonotsitar koloniyestim ullovchi 
faktor (om il) (KSF - M), katexolaminlar ta ’sirida kuchayadi. 
Prostoglandin -Ye, 6- va в - interferonlar monotsit hosil b o 'lis h 

---

in i to r m o z la y d i. G id r o k o r tiz o n n in g k a tta m iq d o ri 
m o n o tsitla rn in g su y ak k o 'm ig id a n c h iq ish ig a q a rsh 
ilik q ilad i. Leykopoezni boshqarishda interleykinning aham iyati 
katta. U larning ayrim lari (IL-Z) bazofillarni, boshqalari (IL -5) 
eozinofillarni o 'sish , rivojlanishini kuchaytirsa, yana boshqalari 
esa (IL -2,4,6,7) T va В - lim fotsitlar shakllanishini kuchaytiradi. 
Leykotsitlar va to'qim alam ing p arc h ala n ish id a n hosil b o 'lg 
a n m o d d alar, m ik ro o rg an iz m la r va ularning toksinlari, 
gipofizning ayrim garm onlari, nuklein kislotalar leykopoezni 
kuchaytiradi. Har xil leykotsitlam ing yashash davom iyligi 
turlicha, ayrim larining umri bir necha soat, kun, hafta davom etsa, 
boshqalari odam da bir umr yashashi mumkin. Leykotsitlar hazm 
traktining shilliq qavatida va retikulyar to'qimalarda
parchalanadi.