presinaptik, pessimal va qo’zg’alishdan keyingi tormozlanish turlari farqlanadi.
Presinaptik tormozlanish. Postsinaptik tormozlanish jarayoni ochilagandan sung, tormozlanish jarayoni
doimo postsinaptik membrananing giperpolyarlanish bn bogliq, bulmasdan quzgatuvchi sinapslar
faoliyating quzgalishi bn bogliq holda yuz berishi aniqlandi.Bu holat akson akson sinapslarida yuz beradi.
Perisimpatik tormozlanish akson perisimpatik qismining depolyarizatsiyalansa undan quzgalish mutloq
utmay qoladi.
Pessimal tormozlanish.Sinapsga yuqori chastotali impulslar kelib tursa postsinaptik membrana kuchli
depolyarizatsiyalanib tasirlarga javob bera olmay qoladi.
Quzgalishdan keyingi tormozlanish kuchli quzgalishdan keyin neyron membranasi dastlabki holatgacha
qaytmasdan undan ortiq yani giperpolyarizatsiya deb ataladi.Shunday holatda kelatotgan tasirlarga javoban
hosil bulayotgan quzgaluvchi postsinaptik potensial membrana depolyarizatsiyasini kritik nuqtagacha
yetqaza olmaydi natijada tarqaluvchi quzgalish yuzaga kelmaydi.
48. Dominantlik fiziologiyasi
Dominanta sózi Rus olimi A.A.Uxtomiskiy tomonidan 1923yili fiziologiya faniga kiritilgan.Markaziy nerv tizimda
qaysidir nerv markazi boshqa markazlardan faoliyatiga ustunlik ,yani Dominantlik qiladi.Dominant markazi yuqori
qózgaluvchanlika ega bólib ,turgun va davomli qózgalgan bóladi.Dominat markaz ózidan kuchsizroq qózgalagan
markazlardan qózgalishni óziga tortib olish xususiyatiga ega. Natijada dominant markaz bn bogliq funksiya
kuchayadi.
Masalan
: och hayvon ovqatlanayotganda terisinig hohlangan joyi elektr yoki bn qózgatilsa,ogriqdan qochish órniga
ovqatlanishni tezlatadi.Ekzogen endogen va suniy dominantlar bólishi mumkin.Sovuq sharoitida baqalar orqa
oyoqlarini tanasiga iloji boricha yopishtitirib olishadi. Shunday sharoitida baqaga har qanday tashqi tasir oyoqlarini
yanada kuchliroq bukishiga olib keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
