Flot a chalinar, aftidan, saroy ostidagi yergulalarda asla asozlar ishlamoeda edi

t
Ak^li g^osir—kaltafa^m.

Tu riga suyma tilladan yasalgan uymakor kuren urnatilgan salomxona nimodrongi edi. Shiftdagi oltin ^andilda nechundir bir nechtagina sham yonar, bu shamlar shu’lasida lojuvard koshinlar bilan ^oplangan devorlar, ^ubbasimon shiftdagi nozik bezaklar ^andaydir ^azin tovlanib, xonaga alla^anday sirli bir ru^ baxsh etgan edi. Ali K,ushchining esiga beixtiyor so^ib^iron atalmish Amir Temur tushdi. Bu sirli nim^orongi xonada, turdagi \uyma tilladan yasalgan na^shinkor taxtda bir ma^allar so^ib^iron utirgaii kuz oldiga kelib, vujudi jimirlab ketdi. Guyo xonada uning notinch ru^i ^okim, bu ru^ guyo uning suyukli dargo^iga Ali ^ushchiday fa^ir bir allo- maning kirib kelishidan norizo edi.
Mirzo Ulugbek poygakka chukkalab o^ista, ammo ki- shining dilini ravshan ^iluvchi ^azin tovushda uzo^ gilovat g^ildi, keyin ^orgin tebranib urnidan turdi-da, dsvorga tutilgan surmarang ipak pardani yul^ib ochdi. Parda ochilganda bir kishi zurga sigadigan, raxlariga mis tasma sog^ilgan kichikrog^ eshik kurindi
Mirzo Ulugbek belidagi serbar kamariga osilgan kalitni olib eshikning ^ulfini jaranglatib ochdi. Sung, ^ubbasimon tokchadan bitta sham olib, Ali K^ushchiga uzatdi, ikkinchi shamni uzi olib yo^di-da, kifti bilan □shikni itardi.
Pulat ^oplangan zalvorli eshik asta gichirlab ochil- di-yu, g^orongi bushli^ kurindi.
Mirzo Ulugbek yarim bukilib eshikdan ^orongilikka shungidi. Uning or^asidan kirgan Ali 1^ushchi zim-ziyo ^udugrgi kurda. Dimogiga motor dadi gul etib urdi. Mirzo Ulugbek, bir g^ulida sham, bir suda bilan gfdusning sirpanchi^ devorini paypaslaganycha tik pillapoyalardan past- ga tushmog^da edi. Ni^oyat, u "g^udugrshng tapiga" yetdi chamasi, yana bir eshikni ochib, yertulaga uxshagan xonaga shungidi.
Bu—devorlari g^ora marmar bilan soplangan, , shifti past, torgina chorsi xona bulib, ichi muzday sovug; edi. Xonaning turt burchida turtta pulat sasdig^ turar, sandi^lar ogir zanjirlar bilai temir g^ozi^larga boglangan edi.
Sovug^ gurga uxshagan bu tosh saganada z^am usha sirli ru^ ^okim, guyo sandi^lar ortida, shamlarning zaif shu’lasi yoritolmagan ^zimiston burchaklarda kimdir bor, kimdir godrli sukut bilan ularni kuzatib turardi...
Mirzo Ulugbek kuzlarini yumib va boshini egib bir lazza turdi, tilovat zildi chamasi, lablari pichirlab, yuziga foti\a tortdi, sung, ruparadagi kapa pulat sandi^ning zulfiga kalit solarkan, Ali ^ushchiga zarab, "yordam ber", degan ma’noda imo zildi.
Sandifshng 301130 gi shunday ogir ediki, ikki kishi- lashib arang kutarishdi. 1^00303 jaranglab ochilishi bilan gira-shira xona guyo charazlab ketdi.
Katta sandiz yal-yal yongan olmos, la’l, yozut, inju, zabarjad va yana zandaydir nafis tovlangan zimmatbazo toshlar bilan limmo-lim edi.
Mirzo Ulugbek toshlardan bir zovuchini olib zayrat bilan tikildi.
Toshlar kuk, zizgish, yashil va firuzarang nur taratar, bu nurlar bir-biriga zushilib, kamalakday ajib bir manzara kasb etardi.
—Bagdod va \o^ira xazinalaridan keltirilgan,—dedi Mirzo Ulugbek uychanlik bilan.—Bobom Amir Temur sulton Boyazidni toru mor etganda olib zaytgan uljalari. Lekin zazar zilmagil. Aslini surishtirsang, fuzaroning mulkidur bu. Undan bir xalta olgil.
Ali K^shchi zayrat bilan usgodiga zaradi.
—Bularni ne zilamen, vallomat?..
—Senga boylik kerak emas. Buni bilamen. Ammo bu duru javozirlarni boya men aytgan yaxshi tilak yulida ishlatursen!
Mirzo Ulugbek shunday deb, sandizdagi toshlarni bir chetga surdi. Yarim zorongi xona yana zam yorishib ketdi: toshlarning tagida g^uyma oltinlar yaltilladi. Yum-yuma los gdoliplarga suyilgan oltinlar xuddi tuitarilgan pielalarday sandi^ tagiga g^ator terilgan edi.
Mirzo Ulugbek tillalardan bittasini olib, yulida salmog^lab kurdi. \
—Nag, uch g^ado^ kelur,—dedi.—Bular jannatmakon bobomning menta soldirgan ulushidur. Men uz ulushimni ja^ongirlik emas, saltanatni obod g^ilmo^, madrasalar g^urib, ilm-fan rivojiga sarf etmak niyatida edim. Endi Zam shu niyat yulita sarf bultay...
Mirzo Ulugbek sandiz ostidan zalin zizil charm xaltacha olib, piyoladay-piyoladay zuyma oltindan unta- sini sanab oldi, keyin kaftlarini tuldirib, besh-ol- ti zovuch javozirlardan soldi-da, Ali K,ushchiga yuzlan- di:
—Ol!
Ali K^ushchi charm xaltani sandi^an olib yerga ^uydi: xalta zilday ogir edi.
Mirzo Ulugbek xayolga tolib so^olini tutamladi.
—Fil^a^i^at, sen bu tillalarni ishlatmo^ yulini bilmassen,—dedi u, ancha sukutdan keyin.—Lekin bularni gangaga almashtirmo^ lozim bulsa, Xoja Salo^iddin zargarga murojaat ^ilgil. Zotan, zargar bilan uning >>gli mavlono MuXiddinga ^am salomim, ^am uzr-ma’zu- rimni yetkazgil. Toki bu mushkul ishda suyangan bir togim sen bulsang, bir togim mavlono Mu^idsindur... Sha^zo- daning guno^ini kechirgay. Salomimni yetkazgil, Ali.
—Bosh ustiga, ustod...
Mirzo Ulugbek sandi^ning ^ogщogini yoparkan:
—K,olgani sha^zoda Abdul’azizning ulushi bulur,—de­li va guyo bu gapi uchun Ali ^ushchidan uzr suraganday k;ushimcha ^ildi:
—Bilasen: sha^zoda—nogiron, ^albi majru^...
Ustod Jay^un buylarida ^ushin tortib turgan ma^alda Samarkandsa dolgan sha^zoda Abdul’azizning muno- (ri^liklari esiga tushgan Ali {^ushchi:
"O, ustod, ustod!—dedi ichida.—Nechun bu farzandin- 1izga ^atti^ meeu> ^uydingiz? Sizning boshingizga tushgan barcha nadomatlarga shu farzandi arjumandingiz sabab emasmi? Siz uning jismini nogiron, ^albini majru^ deysiz, u bulsa... urningizga Samarkandsa solganida sarkardalaringizni tazyi^ ostita oldi, amir Ibro^imbek uglini k;atl ^ildirib, barcha lashkarboshilaringizni siz- ga sarshi ^uydi..."
Mirzo Ulugbek, guyo Ali ^ushchining fikrlariga tu- shunganday, o^ista x^rsinib suydi:
—Men uzimdan ^ur^maymen, Ali. 5^a^ taolo in’om etgan umrni yaxshidur, yomondur, utkardim. Bu noraso dunyo lazzati shunchalik bulur. Ammo... pushtikamarimdan bulgan bu farzandimning tasdiri ne buladi? Oga-ini bir-birini ne ^iladi? Buni uylasam yuragim eziladi, zero uning jismi nogiron, salbi majru^, Ali!
Ali K^ushchi, guyo ustodiga gusto^lik ^ilganday tuyulib, uning gamgin che^rasidan KuZINI olib ^ochdi.
—Bas! Tangri taolo uzi mushkulimizni oson ^ilgay!— Mirzo Ulugbek sandi^ning sulfini ildi-da, shamni kuliga olib, oldinga utdi. Salomxonaga chshdach, eshik- —1