Adiabatik jarayon- bu jarayon ajratilgan sistemalarda amalga oshadi. Sistema bunday jarayonda faqat o’zining ichki energiyasi hisobiga ish bajaradi.
Izotermik jarayon- bu jarayon o’zgarmas haroratda, yahni termodinamik sistema Tqconst holat yuzaga kelganda amalga oshadi.
Izoxorik jarayon- bu ko’rinishdagi jarayon termodinamik sistema hajm vqconst holat yuzaga kelganda amalga oshadi.
Izobarik jarayon- bunday jarayonlar o’zgarmas bosimda ‘qconst holat yuzaga kelganda amalga oshadi. Masalan, og’zi ochiq idishda amalga oshayotgan reaktsiyalar bunga misol bo’la oladi.
Termodinamik funktsiyalar nima?
Termodinamik sistemaning ‘arametrlari orqali tavsiflanadigan xossalar termodinamik funktsiyalar deb ataladi.
Asosiy termodinamik funktsiyalar soni beshta bo’lib, ular quyidagilardan iborat:
Ichki energiya - ( dUqdQ-dA),
Entalg’’iya – ( dHq dU +’dv),
Entro’iya – ( dS> dQ/T),
Gibss energiyasi – (GqU+’v-TS),
Gelg’mgolg’ts energiyasi - (Fq U-TS).
Termodinamikaning birinchi qonuni
Termodinamikaning birinchi qonuni umumiy holatda energiya saqlanishi, issiqlik aylanishi jarayonlarini tushuntiradi.
Bu qonuni energiya saqlanishi va bir turdan ikkinchi turga aylanishi to’g’risidagi qonundir, yahni energiya yo’qdan bor bo’lmaydi va yo’qolib ketmaydi, u faqat bir turdan ikkinchi turga aylanishi mumkin.
Sistemaning ichki energiyasi deb, qarab chiqilayotgan sistemadagi energiyaning hamma turlari yig’indisiga aytiladi va u moddalarning massasi, tabiati va tashqi sharoitlarga bog’liq bo’ladi.
Termodinamikaning birinchi qonuniga asosan sistemada tashqi muhitdan yutilgan issiqlik (dQ), sistema ichki energiyasini (dU) o’zgartirishga va sistema bajaradigan umumiy ishga (dA) sarflanadi va quyidagicha ifodalanadi:
dQ q dU + dA,
dA q ‘dV + dAmax.
Do'stlaringiz bilan baham: |
