rasm. Teleskop ob’ektivi fokal tekisligida ikkita yaqin yulduzning difraksion tasviri. |
9.3-rasmda difraksion manzaralar markazlari orasidagi masofa l markaziy yorug‘ dog‘ radiusi r dan katta – bunday holda yulduzlar tasviri kuzatuvchiga alohida-alohida kuzatiladi. Bundan ko‘rinadiki, teleskop ob’ektivi ikkita yaqin yulduzni ajratish imkonini beradi. Agar yulduzlar orasidagi burchak masofa kichik bo‘lsa, difraksion manzaralar bir-birini qoplaydi va yulduzlar alohida-alohida kuzatilmaydi. XIX asrning oxirlarida Angliyalik fizik J.Releyning aytishi bo‘yicha ajratishni to‘liq deb hisoblash mumkin, agar l - tasvirlar markazlari orasidagi masofa Eyri diskining radiusiga teng (yoki katta) bo‘lsa (9.4-rasm) l = r shart Reley ajratish kriteriyasi deb yuritiladi. Buni quyidagicha sharhlash mumkin. Reley shartiga asosan ikki spektral chiziqni to‘la ajratib ko‘rish faqat shu vaqtda mumkin, agar birinchi spektral chiziq intensivligining minimumiga ikkinchi spektral chiziqning maksimumi, ikkinchi spektral chiziqning minimumiga birinchi spektral chiziqning maksimumi to‘g‘ri kelsa, hamda I1=I2 bo‘lsa, bir-biriga yaqin bo‘lgan ikki chiziq intensivligining o‘zaro qo‘shilishidagi chuqurcha qo‘shni maksimumlar balandligining kamida 20% ga teng bo‘lishi shart. Agar bu chuqurcha 20% dan kichik bo‘lsa, ikkala spektral chiziq qo‘shilib ketadi. Bu kriteriyadan ko‘rinadiki: yoki Ob’ektiv diametri D = 1 m bo‘lgan teleskop min=6,710-7 rад burchakli masofada bo‘lgan ikkita yulduzni ajratishi mumkin ( =550 nm uchun).
Do'stlaringiz bilan baham: |
