Funktsiyalarini tekshirish raqamli elementlar tayanch elelmentlarini ishini modellash

Raqamli qurilmalarni stendlar yordamida tadqiq qilish


MUNDARIJA

Kirish………………………………………………………………………..

Asosiy qism …………………………………………………………………

1. 
   Raqamli mikrosxemalarning ishlash algoritmini o’rganish va ularning
   

funktsiyalarini tekshirish ………………………………………………….

2. Raqamli elementlar tayanch elelmentlarini ishini modellash ………..

3. Kombinatsiyalashgan raqamli qurilmalarni (KRQ) ishlashini

modellash …………………………………………………………………

4. Yetti segmentli indikatorlarni ishini modellash…………………………..

5. XFX qism…………………………………………………………

6. Iqtisodiy qismi ……………………………………………………………….

Hulosa…………………………………………………………………

Adabiyot………………………………………………………………


KIRISH

Algebra mantiqlari funksiyalarini ado etuvchi qurilmalar mantiqiy yoki raqamli deyiladi va turli farq qiluvchi belgilariga ko`ra sinflarga ajratiladi . Kirish va chiqishidagi axborot harakteriga ko`ra mantiqiy qurilmalar ketma ket paralel va aralash harakatlanuvchi qurilmalarga , kirish va chiqish o`zgaruvchilari orasidagi bog`liqlik harakteriga va ularni ishlash taktiga ko`ra o`zgarishini hisobga olgan sxemali yechimiga ko`ra esa – kombinatsion va ketma ketlarga bo`linadi .

Kombinatsion qurilmalarda (0 yoki 1) chiqish signallarini qiymati har bir konkret vaqt momentida to`liq qiymatlar bilan aniqlanadi (kombinatisya va to`planishiga ko`ra) ushbu vaqt momentida raqamli kirish signallari tasiriga ko`ra . Ketma-ket qurilmalarda esa chiqish signallarini qiymati n-taktda nafaqat bu taktdagi kirish signallarini qiymati bilan anqilanmaydi , ammo ular qurilmani ichki holatiga ham bog`liq bo`ladi bu esa oldingi taktlardagi kirish signallarini tasiri natijasida sodir bo`lgan bo`ladi .

Ushbu bitiruv malakaviy ishi mantiqiy funksiyalarni ado etuvchi kombinatsion mantiqiy qurilmalarni o`rganishga bag`ishlangan .

Kombinatsion qurilmalarni tahlilini mantiqiy algebra yordamida o`tkazish qulay u ikkita tushuncha bilan amalga oshadi : chin (mantiqiy 1) va yolg`on (mantiqiy 0) . Axborotni aks ettiruvchi funksialar natijada vaqtni har bir momentida 0 yoki 1 qiymatni qabul qiladi . Bunday funksiyalar mantiqiy deyiladi , signallar esa (kirish va chiqish o`zgaruvchlari) – ikkilik (binar).

Sxema elementlari ikkilangan signallarni kirishiga berilyotganlarini o`zgartirish va ko`zda tutilgan mantiqiy amallarni bevosita bajaruvchi qurilmalar , mantiqiy qurilmalar deyiladi .

Umumiy holda mantiqiy qurilmalar n kirishlar m chiqishiga ega bo`lishi mumkin . Ko`rib chiqilayotgan kitirsh signallarini arifmet sifatida , tegishli chiqish signallarini funksialar ko`rinishida mantiqiy algebra amallari yordamida ko`rish mumkin .

Mantiqiy algebra funksiyalari (MAF) funksialari bazi hollarda uzib-ulovchi funksialar deiyiladi odatda algebraik shaklda ko`riladi (matematik ifoda ko`rinishida) , masalan yoki chinlik jadvali ko`rinishida (kombiantsion jadval ).

Chinlik jadvali bu kirish o`zgaruvchilarini shunga mos chiqish o`zgaruvchilarini binar qiymatlarini turli tuman kombinatsiyasidan to`plamdan iborat bo`ladi ; har bir kirish signali to`plamiga chiqish signalini ma`lum qiymati mos keladi – mantiqiy funksiya y_i mantiqiy qiymati . Mumkin bo`lgan turli to`plamlarni maksimal soni kirish o`zgaruvchilarini n soniga bog`liq bo`ladi va 2<sup>n</sup> ga teng bo`ladi .

Bul algebrasida uchta asosiy funksiya ajratiladi . konyuksiya , dizyuksiya , ayirish . Qolgan funksiyalar yuqorida keltirilganlrni ko`paytmasi hisolanadi .

Asosiy mantiqiy amallar ikkilangan signallarni quyidagi elementar o`zgartirishlaridan iborat bo`ladi :

_ mantiqiy qo`shish , yoki dezuksiya (yoki )simvol bilan belgilanadi va YOKI amali ham deyialdi . Shuna argumentlar soni (qoshilayotgan x lar) har qanday bo`lishi mumkin . Ikkita o`zgaruvchi uchun x<sub>1</sub> va x<sub>2</sub> uchun bu funksiya amallari quyidagi mantiqiy fo`rmula ko`rinishida yoziladi

Bu shuni bildiradiki y ni chini (1 ga teng) bo`ladi agar x<sub>1</sub> yoki x<sub>2</sub> qo`shiluvchilaridna biri chin bo`lsa . Va faqat shu holatdaki qachonki barcha qo`shilayotgan x lar 0 ga teng bo`lsa y mantiqiy qo`shishni natijasi ham nolga teng bo`ladi .

Chinlik jadvalni shartli belgilanishi va bu mantiqiy funksiyani boshqa ko`rsatkichlari 29.1 jadvalni ikkinchi ustunida keltirilgan ;

• mantiqiy ko`paytirish yoki konduksiya (yoki ) va VA amali ham deyiladi . Shu vaqtda orgumentlar soni (x ko`paytiruvchiarni ) har qanday bo`lishi mumkin . x<sub>1</sub> va x<sub>2</sub> o`zgaruchi funksiya uchun bu amal quyidagi mantiqiy formula ko`rinishida yoziladi .

Bu shuni bildiradiki y chindan (1ga teng bo`ladi) agar x<sub>1</sub> va x<sub>2</sub> ko`paytiruvchilar chin bo`lsa . Agar ko`paytiruvchilardan biri 0 ga teng bolsa y ko`paytirish natijasi 0 ga teng bo`ladi .

Va mantiqiy funksiyani boshqa ko`rsatkichlari va chinlik jadvalini shartli belgilanishi jadval 29.1 ning uchinchi ustunida keltirilgan ;

• mantiqiy ayirish yoki inversiya , chiziqcha bilan o`zgaruvchining ustidagi bilan belgilanadi va Yo`q amali deb ataladi . Bu amal y= ko`rinishida yozialdi .

ASOSIY QISM

1. RAQAMLI MIKROSXEMALARNING ISHLASH ALGORITMINI O’RGANISH VA ULARNING FUNKTSIYALARINI TEKSHIRISH

1.1. EXM elementlarini o’rganish uchun sinov stendi

Mikrosxemalarni ishini o’rganishda mikrosxemalarni kirishiga mantiqiy nol va mantiqiy bir elektrsignallarini berish kerak va ularni holatini bilish mikrosxemalarni chiqishlarida (mantiqiy nol yoki mantqiy bir) bilish kerak. Mikrosxemalarni ishlash algoritmini o’rganish uchun sinov stendini ikkita varianti ishlab chiqilgan va tayyorlangan. Mikrosxemalarni ishlash algoritmini o’rganishni ta`minlaydigan birinchi variant ta`minot kuchlanishi 5 V bo’lganda, ikkinchi varianti esa ta`minot kuchlanishi 3 dan 15 V gacha bo’lganda ishlaydi. Svetodiodlarni sinov stendida joylashuvi rasm 1 da ko’rsatilgan.

Rasm 1