Fuqarolik jamiyati shakllanishining umumiy jihatlarini quyidagilar tashkil qiladi

jarayonlarini chuqurlashtirishning quyidagi asosiy bosqichlari belgilab berildi:

1. davlatlararo (ko’p tomonlama) erkin savdo uyushmasi;

2. bojxona ittifoqi;

3. tovarlar, xizmatlar, kapitallar va ishchi kuchi bozori;

4. valyuta (pul) ittifoqi.

1994 yilning aprelida erkin savdo zonasi,  1994 yilning oktyabrida to’lov ittifoqi va

Iqtisodiy ittifoqning doimiy faoliyat ko’rsatuvchi organi sifatida Davlatlararo iqtisodiy qo’mita

(DIQ) tashkil etish to’g’risidagi bitim imzolandi.

Uzoq tarixiy rivojlanish mobaynida yuzaga kelgan chuqur integratsion aloqalar, ishlab

chiqarishning mamlakatlar bo’yicha ixtisoslashuvi, korxona va tarmokdar darajasidagi keng

tarmoqli kooperatsiya, umumiy infratuzilmaning majudligi MDH tashkil topishining ob’ektiv

asosi hisoblanadi.

MDH doirasida qabul qilingan bitimlar va shartnomalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish

uchun quyidagi tamoyillarga amal qilinmokda:

1) integratsion aloqalarni rivojlantirish ixtiyoriylik asosida ham ikki yoqlama, ham ko’p

tomonlama shartnomalardan foydalanish yordamida bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda;

2) huquqiy integratsiya o’zaro manfaatdorlikka asoslanmoqda va hamkor davlatlarga

ziyon yetkazmaslikka alohida ehtibor qaratilmokda;

3) zaruriyat tug’ilganda, MDH ahzolariga ularning mashuliyati ostida va aniq iqtisodiy

natijalarni ko’zda tutib jamoaviy yordam ko’rsatilmoqda;

4) hamkor mamlakatlardagi iqtisodiy islohotlar rag’batlantirilmoqda va ularga har

tomonlama yordam ko’rsatilmokda;

5) mamlakatlararo munosabatlarda bozor sub’ektlari orasidagi gorizontal aloqalarga

ustuvorlik berilmoqda, mikrodarajadagi integratsion aloqalarni, iqtisodiy hamkorlikning yangi-

yangi shakllarini keng ko’lamda rivojlantirish ko’zda tutilmokda.

MDH doirasida iqtisodiy integratsiyaga to’sqinlik qilayotgan asosiy muammo tashkiliy-

huquqiy

asos

va

hamkorlikka

ahzo

mamlakatlar

o’zaro

harakat

mexanizmining

takomillashmaganligi

hisoblanadi.

SHuningdek,

MDHga

ahzo

mamlakatlar

iqtisodiy

salohiyatining turli darajada ekanligi, alohida mamlakatlar ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasi

---

44

o’rtasidagi tafovut, milliy qonunchilik hujjatlarining muvofiqlashtirilmaganligi kabi omillar ham

integratsion imkoniyatlarning cheklanishiga olib kelmoqda.

Erkin

savdo

zonalarini

tashkil

etish,

to’lov

ittifoqini

shakllantirish,

yagona

kommunikatsiya va axborot makonini barpo etish, ilmiy-texnika va texnologik hamkorlikni

takomillashtirish asosida umumiy iqtisodiy makonni shakllantirish orqali MDHga ahzo

mamlakatlar

o’rtasidagi

integratsion

aloqalarni

yanada

rivojlantirish

mumkin.

Ahzo

mamlakatlarning investitsiya salohiyatlari integratsiyasi va hamdo’stlik doirasida kapital oqimini

samarali yo’lga ko’yish eng muhim vazifalardan hisoblanadi.