Fuqarolik jamiyati shakllanishining umumiy jihatlarini quyidagilar tashkil qiladi

O’zbekistonning Markaziy Osiyodagi davlatlar bilan ikki tomonlama va ko’p

tomonlama aloqalari. O’zbekiston tashqi siyosatining asosiy yo’nalishlaridan biri Markaziy

Osiyodagi yosh mustaqil davlatlar: Qozog’iston, Qirg’iston, Tojikiston, Turkma-niston bilan

hamkorlik, do’stlik aloqalarini mustahkamlashga qaratilgan. Bu 5 davlat tarixi, madaniyati, tili

va dilining birligidan, tomirlarining tutashib ketganligidan kelib chiquvchi jiddiy siyosat,

iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyot yo’lidir.  1991 yil 13 dekabrda Ashxabodda O’rta Osiyo va

Qozog’iston davlat boshliqlarining uchrashuvida Tajan-Seraxo temir yo’l qurilishi bo’yicha

---

40

bitim imzolandi. 1993 yil yanvarida Toshkentdagi uchrashuvda Markaziy Osiyo Xamdo’stligiga

asos solindi. SHu tariqa "Markazyy Osiyo" degan yangi atama paylo bo’ldi.

1993 yil martida Qizil O’rdada Markaziy Osiyo davlatlarining Rossiya davlat vakillari

ishtirokida "Orol muammosi bo’yicha" birgalikdagi harakatlar bitimi imzolandi. Orolni qutqarish

xalqaro jamg’armasi tahsis etildi. 2 yilga uning raisi qilib N.Nazarboev saylandi.

1994 yil 10 yanvarda Qozog’iston Respublikasi bilan yagona iqtisodiy makonni tashkil

etish haqida shartnoma imzolandi. 1994 yil 16 yanvarda Qirg’iston bilan yagona iqtisodiy makon

to’g’risida bitim imzolandi.  1995 yil 14 aprelda CHimkentda O’zbekiston, Qozog’iston,

Qirg’iston Prezidentlarining uchrashuvida Tojikiston va Avg’oniston chegarasidagi vaziyat

haqida kelishildi.  1994 yil 8 iyulda Almatida mazkur 3 davlat rahbarlari uchrashuvda

murojaatnoma qabul qildilar.

1994 yili O’zbekistonda Qozog’iston Respublikasi Kunlari o’tkazildi va unda O’zbekiston-

Qozog’iston Markazini tuzish kelishib olindi. O’zbekistonda 605 ta qozoq maktabi bo’lib, unda

15 ming bola o’qiydi. O’zbekiston Qozog’iston bilan ikki tomonlama aloqalarni keng yo’lga

qo’yib bormoqda. Markaziy Osiyo davlat rahbarlari 1993 yil 26 martda Qozog’iston Raisining

Qizil O’rda shahrida,  1994 yil 11 yanvarda Nukus shahrida,  1995 yil 3 martda Toshovuz

shahrida,  1995 yil 20 sentyabrda yana Nukus shahrida Orol dengizi muamosiga bag’ishlab

amaliy uchrashuvlar o’tkazildi. SHuningdek 1997 yil 28 fevralda Almatida,  1999 yilda

Toshovushda Orol masalasiga bag’ishlab uchrashuvlar o’tkazildi.

1994 yil 23 mayda O’zbekistonda Qozog’iston kunlarining ochilishiga bag’ishlangan

tantanali yig’ilishida Prezidentimiz I.Karimov "Tariximiz ham, kelajagimiz ham mushtarak"

mavzusida nutq so’zladi. Xuddi, shuningek Prezidentimiz Islom Karimov 1995 yil 20 mayda

Qozog’istonda O’zbekiston kunlarining tantanali yig’ilishida "Do’stligimiz quyoshi ming

yilliklar qahridan nur sachadi" mavzusida nutq so’zlab,  "Turkiston -umumiy uyimiz” g’oyasini

ilgari surgan edi.  1995 yil 5 mayda 2-sessiyada ham shu g’oya, shior ilgari surildi, bular

mintaqaviy barqarorlikni ta’minlashga xizmat qildi. Prezidentimiz ta’kidlaganidek,  "Markaziy

Osiyo davlatlari bilan har tomonlama o’zaro hamkorlik milliy xavfsizlikning asosiy shartlaridan

biridir.

Demak, ko’p tomonlama aloqalarni o’rnatish 1) dan Markaziy Osiyo respublikalari-ning

iqtisodiy integratsiyasi bilan chambarchas bog’liq. Bu uchrashuvlarda mintaqaviy muammolar

yechimi yuzasidan o’tkazilib kelindi.  2000 yil 14-15 iyun kunlari Dushanbeda,  2001 yil 9

yanvarda Olmati sammitlari O’rta Osiyoning iqtisodiy-siyosiy va ijtimoiy vaziyatiga tegishli

qator takliflarni ilgari surdi. 2) dan, O’zbekiston tashqi siyosatining asosiy yo’nalishlaridan biri

O’rta Osiyodagi yaqin mustaqil davlatlar bilan o’zaro madaniyat kunlarini o’tkazish, do’stlik

aloqalarini mustahkamlashga, bu davlatlar o’rtasida Orol muammolarini sog’lomlashtirish,

norkobiznes, qirg’in qurollarini olib kelish, tayyorlash va harbiy qurollarni joylashtirish

masalalariga qarshi faqat mintaqamizda emas, balki jahon xalqaro tashkilotlari ham unga ehtibor

berayotganligidir.