Fuqarolik jamiyati taraqqiyotida

Fuqaroviylik 
tushunchasi

---

37 
fuqaroviylik huquqiy mazmunda emas, balki ko’proq ma’naviy axloqiy ko’rinishda 
namoyon bo’ladi. Fuqaroviylikka nisbatan berilgan fikrlarni umumlashtirgan holda 
uni quyidagicha ta’riflash mumkin: fuqaroviylik bir 
tarafdan jamiyatda shaxsning oliy darajada mustaqilligini, 
ikkinchi tarafdan esa kishilarning jamiyat hayotidagi 
ishtirokida namoyon bo’ladigan yuqori darajadagi birdamlikni nazarda tutuvchi 
qarashlar majmuini ifoda etadi. 
Fuqaroning o’z haq-huquqlarini tushunishi va uni amaliyotda qo’llash ko’nikmasi, 
boshqa fuqarolarning haq-huquqlarini hurmat qilish, fuqaroning o’z xatti-harakati 
uchun shaxsiy javobgarligi, davlat va jamiyat oldida o’zining huquqiy va axloqiy 
mas’uliyatini anglash, fuqarolarning tengligi, yuksak ma’naviy-axloqiy mezonlarga 
asoslangan holda ijtimoiy voqelikka nisbatan xolisona va tanqidiy yondashuv, 
hokimiyat bilan, boshqa fuqarolar va jamoat birlashmalari bilan ijobiy muloqot 
yuritish qobiliyati, bir mamlakat, jamiyat va davlatga, shuningdek unga tegishli 
huquqiy, madaniy va til makoniga mansublikda ifodalangan fuqaroviy o’zlikni 
anglash fuqaroviylikni ifoda etuvchi muhim jihatlar qatoriga kiradi. 
Fuqaroviylikni faollik nuqtai nazaridan shartli ravishda darajalarga ham 
ajratish mumkin. Fuqaro mas’uliyatli, ongli va vijdonli bo’lsa u dastlabki pog’onada, 
ya’ni fuqaroviy xususiyatlarga ega bo’lgan shaxslar qatoriga kiritish mumkin. Agar 
fuqaroda atrofda bo’layotgan voqea-hodisalarga nisbatan ma’lum bir munosabati 
shakllangan bo’lsa uni fuqaroviy pozitsiyasiga ega bo’lgan shaxs sifatida e’tirof 
etish mumkin. Agar fuqaroda o’z haq-huquqlari hamda burchi uchun amaliy 
harakatni bajarish ko’nikmasi mavjud bo’lsa uni faol fuqaro sirasiga kiritish 
mumkin. Aynan ana shu so’nggi pog’onaning o’zi bir necha jihatlar bilan ajralib 
turadi. Faol fuqaro guruhiga mansub kishilar siyosiy va iqtisodiy tizim to’g’risida 
bilim olishga tayyor bo’lgan kishilardan iborat bo’ladi. Bundan tashqari ularda o’z 
haq-huquqlarini faol amalga oshirish uchun bilim va qobiliyat mavjud bo’ladi. 
Bundan tashqari, ularda ana shu bilimlarni joriy qilish uchun ko’nikmalar mavjud 
bo’ladi[35; 52-б.].