G. ahmedova, I. Xolbayev

b)  Absolyut  qora  jismning  to‘la  nur  chiqarish  qobiliyati  bilan 
temperatura orasidagi bog‘lanishni ifodalaydi: E
T
=
σ
T
4
; 
d)  Jismning  impuls  iva  energiyasi  orasidagi  munosabatni 
ifodalaydi; 
e)  Mikrozarralarning  to‘lqin  va  zarra  xususiyatlari  orasidagi 
bog‘lanishni ifodalaydi. 
 
8.
 
Vin qonuni qaysi formulada to‘g‘ri ifodalangan? 
a) 
λν
=
c
; 
b) 
σ
λ
=
h
; 
d) 
E
h
=
ν
; 
e) 
b
T
=
λ
. 
 
9.
 
Reley-Jins formulasi qaysi formulada to‘g‘ri ifodalangan? 
a) 
kT
c
3
2
8
πν
ρ
ν
=
; 
b) 
mV
=
ν
ρ
; 
 
356
d) 
nkT
=
ν
ρ
; 
e) 
2
2
3
υ
ρ
ν
m
=
. 
 
10.
 
Vin  formulasi  issiqlik  nurlanishi  spektrining  qaysi  sohasini 
to‘g‘ri tushuntira oladi? 
a) Spektrning infraqizil sohasini; 
b) Spektrning yuqori chastotali sohasini; 
d) Spektrning ko‘zga ko‘rinadigan sohasini; 
e) Spektrni to‘liq ravishda tushuntira oladi. 
 
11.
 
Plank formulasi qaysi ifodada to‘g‘ri yozilgan? 
a) 
1
1
8
3
3
−
⋅
=
kT
h
e
c
h
ν
ν
ν
π
ρ
; 
b) 
kT
h
ν
ρ
ν
=
; 
d) 
2
2
4
n
h
me
=
ν
ρ
; 
e) 
P
h
=
ν
ρ
. 
 
12.
 
Ridberg  doimiysining  nazariya  va  tajribadan  olingan 
qiymatlari  mos  kelishi  uchun  elektron  massasi  o‘rnida 
qanday massa olingan? 
a)  Elektron  massasi  o‘rnida  protonning  keltirilgan  massasi 
olingan; 
b) Elektron massasi o‘rnida neytron massasi olingan; 
d) Elektron massasi o‘rnida elektron va yadroning keltirilgan 
massasi olingan; 
e) Elektron massasi o‘rnida proton va yadroning keltirilgan 
massasi olingan. 
 
13.
 
Balmerning  umumlashgan  formulasida  m  va  n-lar  qaysi 
kattaliklarni bildiradi? 
a) m va n lar kvant sonlarni bildiradi; 
b) m va n lar protonlar sonini bildiradi; 

 
357
d) m va n lar elektronlar sonini bildiradi; 
e) m va n lar elektron orbitalarining tartibini bildiradi. 
 
14. De-Broyl to‘lqinlarining guruhiy tezligi qanday tezlik? 
a) Guruhiy tezlik bu umumiy tezlikdir; 
b) Guruhiy tezlik zarrachaning o‘z tezligidir; 
d) Guruhiy tezlik bu fazoviy tezlikdir; 
e) Guruhiy tezlik bu mikrozarracha tezligidir. 
 
15.  Balmer  seriyasidagi  spektral  chiziqlar  spektrning  qaysi 
sohasida joylashgan? 
a) Spektrning qisqa to‘lqinli sohasida; 
b) Spektrning uzun to‘lqinli sohasida; 
d) Spektrning ultrabinafsha sohasida; 
e) Spektrning ko‘zga ko‘rinadigan sohasida. 
 
16.  Pashen,  Breket,  Pfunda  seriyalari  spektrning  qaysi  sohasida 
yotadi? 
a) Spektrning infraqizil sohasida; 
b) Spektrning yuqori chastotali sohasida; 
d) Spektrning past chastotali sohasida; 
e) Spektrning ultrabinafsha sohasida. 
 
17.  Issiqlik  nurlanishi  spektrining  yuqori  chastotali  sohasida 
energiya 
taqsimlanishi 
zichligi 
qaysi 
formulada 
to‘g‘ri 
ifodalangan? 
a) 
kT
r
m
P
ϑ
=
; 
b) 
kT
h
e
c
h
ν
ν
ν
π
ρ
−
=
3
3
8
; 
d) 
dv
kT
c
h
P
2
2
3
4
π
=
; 
e) 
dv
kT
h
e
h
me
P
ν
π
−
=
2
4
2
2
. 
 
18. Fotoeffekt qanday hodisa? 
a) Yorug‘lik ta’sirida moddalardan elektronning uzilib chiqishi; 
 
358
b) Jismlarning issiqdan kengayishi; 
d) Yorug‘likning turli sirtlardan qaytish hodisasi; 
e)  Yorug‘likning bir  muhitdan ikkinchi  muhitga o‘tganida sinish 
hodisasi. 
 
19.  Fotoeffektning  qizil  chegarasini  qanday  tushunasiz  va  uning 
formulasi qanday? 
a) Spektrdagi chiziqlarning eng chetki chizig‘i; 
b)  Fotoeffekt  hosil  bo‘lishi  uchun  chegaraviy  energiyaga  to‘g‘ri 
keladigan to‘lqin uzunligi, 
A
hc
r
=
λ
; 
d) Modda yutadigan energiyaning maksimal qiymati; 
e) Eng oxirgi orbitadan elektronning uzilib chiqishi. 
 
20.  Fotoeffekt  hodisasi  metallarda  qaysi  elektronlarda  yuz 
beradi? 
a) Erkin elektronlarda; 
b) Manfiy elektronlarda; 
d) Bog‘langan elektronlarda; 
e) Valent elektronlarda. 
 
21.  Qaysi  formulada  fotoeffekt  uchun  Eynshteyn  formulasi 
to‘g‘ri ifodalangan? 
a) 
λ
π
ν
c
h
2
=
; 
b) 
P
h
E
2
1
+
= ν
; 
d) 
ϑ
m
A
E
+
=
; 
e) 
2
2
ϑ
ν
m
A
h
+
=
. 
 
22. Kompton effektida qaysi kattalik o‘zgarishi yuz beradi, uning 
formulasi qanday ko‘rinishda? 
a) To‘lqin uzunligi, 
2
sin
2
2
0
θ
λ
λ
λ
k
=
−
=
∆
; 
b) Elektron massasi; 

 
359
d) Elektron zaryadi; 
e) Elektron spini. 
 
23.  Kompton  to‘lqin  uzunligi  (Kompton  doimiysi)  qanday 
ifodalanadi? 
a) 
nh
=
λ
; 
b) 
h
r
⋅
= π
λ
2
; 
d) 
h
c
ν
λ =
; 
e) 
c
m
h
K
0
=
λ
. 
 
24. De-Broyl gipotezasi qanday tajribalarda tasdiqlangan? 
a) Elektronlarning difraksiya va interferensiya hodisalarini hosil 
qilishda; 
b) Elektronlarning moddada yutilishi hodisasida; 
d) De-Broyl to‘lqinlarining yoyilishi hodisasida; 
e) De-Broyl to‘lqinlarining tebranishida. 
 
25. Elektron uchun de-Broyl to‘lqin uzunligi qaysi formula orqali 
hisoblanadi? 
a) 
U
e
2254
,
1
=
λ
nm; 
b) 
ϑ
λ
m
h
=
; 
d) 
r
m
A
ϑ
λ
+
=
; 
e) 
2
2
ϑ
λ
m
A
+
=
. 
 
26. Geliy atomi uchun de-Broyl to‘lqin uzunligi qaysi formulada 
aniqlanadi? 
a) 
kT
h
He
e
h
ν
λ
−
=
1
; 
 
360
b) 
U
He
1
=
λ
; 
d) 
r
Ze
He
2
2
π
λ =
; 
e) 
T
He
26
,
1
=
λ
nm.  
 
27.  Tormozlanish  rentgen  nurlanishi  spektrining  qisqa  to‘lqinli 
chegarasi qaysi formula orqali ifodalanadi? 
a) 
eU
hc
trn
=
λ
; 
b) 
U
E
h
trn
+
=
λ
; 
d) 
2
υ
λ
m
h
trn
=
; 
e) 
4
2
2
Ze
h
trn
π
λ =
. 
 
28. Rentgen nurlari necha xil bo‘ladi va qanday ataladi? 
a) Rentgen nurlari faqat ultrabinafsha nurlardan iborat bo‘ladi; 
b) Rentgen nurlari uch xil bo‘ladi, infraqizil, ultrabinafsha va oq 
rentgen nurlari; 
d) Rentgen nurlari bir xil bo‘ladi, ko‘zga ko‘rinadigan nurlar; 
e) Rentgen  nurlari  ikki xil bo‘ladi, tormozlanish  va xarakteristik 
rentgen nurlari. 
 
29. De-Broyl to‘lqin uzunligi qanday ifodalanadi? 
a) 
ν
λ
⋅
=
c
; 
b) 
P
h
=
λ
; 
d) 
P
K
=
λ
; 
e) 
r
π
λ
2
=
. 

 
361
30. De-Broyl to‘lqinlari qanday tezliklar bilan tarqaladi? 
a) O‘rtacha va katta tezliklar bilan; 
b) Kosmik tezliklar bilan; 
d) Fazaviy va guruhiy tezliklar bilan; 
e) To‘lqin tezliklari bilan. 
 
31. Mikrozarralar trayektoriyaga ega bo‘ladimi? 
a) Mikrozarralar trayektoriyaga ega bo‘ladi; 
b) Mikrozarralar trayektoriyaga ega bo‘lmaydi; 
d) Mikrozarralar aylana ko‘rinishdagi trayektoriyaga ega bo‘ladi; 
e) Mikrozarralar to‘g‘ri chiziqli trayektoriyaga ega bo‘ladi. 
 
32. 
)
(
kZ
t
i
Ae
−
−
=
ω
ψ
 funksiya Shredinger tenglamasining yechimi 
bo‘lishi uchun u qanday shartlarni qanoatlantirishi kerak? 
a) ψ-funksiya ko‘ndalang to‘lqin funksiyasi bo‘lishi kerak; 
b) ψ-funksiya bo‘ylama to‘lqin funksiyasi bo‘lishi kerak; 
d) ψ-funksiya bir qiymatli, chekli va uzluksiz bo‘lishi kerak; 
e) ψ-funksiya uzlukli bo‘lishi kerak. 
 
33. De-Broyl yassi to‘lqin funksiyasi qanday ifodalanadi? 
a) 
xT
e
−
=
0
ψ
ψ
; 
b) 
kx
e
A
−
⋅
=
ψ
; 
d) 
t
ω
ψ
ψ
cos
0
=
; 
e) 
)
(
kr
t
L
e
A
−
−
⋅
=
ω
ψ
. 
 
34. Nozik struktura doimiyligining son qiymati qanchaga teng? 
a) 
2
2
100
1






=






=
hc
mZ
C
; 
b) 
2
2
2
2
2
150
1






=




=
e
m
b
ϑ
; 
d) 
2
2
2
2
137
1






=




=
hc
e
a
; 
e) 
2
2
2
4
2
80
1






=




=
n
Ze
a
. 
 
362
35. O‘ta nozik struktura deganda nimani tushunasiz? 
a) Atomlarning o‘zaro ta’sirlashuvida elektronlar ajralishini; 
b)  Atomlar  elektr  maydonlarining  o‘zaro  ta’sirlashuvida 
energetik sathlar ajralishi; 
d)  Elektron  bilan  neytronning  o‘zaro  ta’sirlashuvi  natijasida 
energetik sathlar ajralishini; 
e)  Elektronlar  magnit  momenti  bilan  yadroning  kuchsiz  magnit 
maydon  momenti  orasidagi  o‘zaro  ta’sir  natijasida  energetik 
sathlar ajralishini. 
 
36. Pauli prinsipi nimani ma’n qiladi? 
a) Atomlarning asosiy holatlarda bo‘lishini; 
b) Atomlarning uyg‘ongan holatlarda bo‘lishini; 
d)  Bitta  kvant  holatda  (energetik  sathda)  kvant  sonlari  har  xil 
bo‘lgan uchta elektron bo‘lishini; 
e) Bir kvant holatda (energetik sathda) to‘rtta kvant sonlari bir xil 
qiymatga ega bo‘lgan ikkita elektron bo‘lishini. 
 
37. Simmetrik to‘lqin funksiyasi bilan qaysi zarralar ifodalanadi? 
a)  Spini 
2
1
ga  teng  bo‘lgan  zarralar  –  elektronlar,  protonlar, 
neytronlar; 
b) Spini 
2
3
ga teng bo‘lgan zarralar – adronlar; 
d) Spini butun songa teng bo‘lgan zarralar – yorug‘lik kvantlari, 
π
- va K-mezonlar, geliy atomi yadrosi, α-zarralar; 
e) Spini 
2
5
ga teng bo‘lgan zarra – giperonlar. 
 
38.  Shredinger  tenglamasi  zarraning  qaysi  xususiyatini  hisobga 
oladi? 
a) Shredinger tenglamasi mikrozarrachaning tezligini ifodalaydi; 
b) 
Shredinger 
tenglamasi 
mikrozarrachaning 
harakat 
trayektoriyasini ifodalaydi; 
d) Shredinger tenglamasi  mikrozarrachaning to‘lqin xususiyatini 
hisobga oladi; 
e) Shredinger tenglamasi zarracha tezlanishini ifodalaydi. 

 
363
 
39.  Kompton  effekti  qaysi  zarralar  orasidagi  to‘qnashuvda  hosil 
bo‘ladi? 
a) Elektronning yadro bilan to‘qnashuvida; 
b) Elektronning elektron bilan to‘qnashuvida; 
d) Fotonning elektron bilan to‘qnashuvida; 
e) Yadroning yadro bilan to‘qnashuvida. 
 
40.  Atom  nurlaydigan  yoki  yutadigan  energiya  qaysi  formulada 
to‘g‘ri yozilgan? 
a) 
ν
h
E
=
; 
b) 
r
m
E
ϑ
=
; 
d) 
p
k
E
=
; 
e) 
2
2
ϑ
m
E
=
. 
 
41. Yadroning zaryadi va o‘lchami qanday? 
a) Manfiy, 10
–5
sm; 
b) Musbat, 10
–13
sm; 
d) Musbat, 10
–3
sm; 
e) Neytral, 10
–6
sm. 
 
42. Atomda elektron holatini nechta kvant sonlari xarakterlaydi? 
a) p,l – ikkita kvant sonlari xarakterlaydi; 
b) p,l,s – uchta kvant sonlari xarakterlaydi; 
d) n, l, m
l
, m
s
 – to‘rtta kvant sonlari xarakterlaydi; 
e) n – bitta kvant sonlari xarakterlaydi. 
 
43. Simob atomining «Rezonans potensiali» qanchaga teng? 
a) 8,8 eV ga; 
b) 6,8 eV ga; 
d) 4,9 eV ga; 
e) 9,5 eV ga. 
 
44. Frank va Gers tajribasi nimani ifodalaydi? 
a) Atomda diskret energetik sathlarning mavjudligini isbotlaydi; 
b) Atomda elektronlarning borligini isbotlaydi; 
d) Yadroda proton va neytronning mavjudligini isbotlaydi; 
 
364
e)  Elektron  va  yadro  orasida  o‘zaro  ta’sirning  mavjudligini 
isbotlaydi. 
 
45.  Atom  tuzilishining  Tomson  modeli  bo‘yicha  atom  radiusini 
aniqlash qaysi formulada to‘g‘ri yozilgan? 
a) 
3
1
2
2




=
ω
m
e
R
; 
b) 
ϑ
m
h
R
=
; 
d) 
2
2
r
m
R
ϑ
=
; 
e) 
r
e
R
π
2
=
. 
 
46.  Zarraning  erkin  harakati  uchun  Shredinger  tenglamasi  qaysi 
tenglamada to‘g‘ri yozilgan? 
a) 
m
p
E
2
2
=
; 
b) 
ψ
ψ
E
x
m
=
∂
∂
−
2
2
2
2
h
; 
d) 
2
2
2
2
ϑ
m
m
p
E
+
=
; 
e) 
0
2
2
2
2
=
∂
∂
+
∂
∂
z
x
ψ
ψ
. 
 
47. Chiziqli garmonik ossillyator energiyasi qaysi formulada tg‘ri 
ifodalangan? 
a) 
2
2
2
8
n
mZe
E
n
h
π
=
; 
b) 
2
ϑ
m
kx
E
n
+
=
; 
d) 
k
mh
E
n
2
=
; 
e) 
ν
h
n
E
n
)
2
1
(
+
=
. 
 

 
365
48.  Rezerford  tajribalarida  sochilgan  alfa-zarralar  soni  metall 
folga elementi zaryadiga qanday bog‘liq? 
a)  Folga  elementi  zaryadi  ortishi  bilan  sochilgan  alfa-zarralar 
soni ortadi; 
b)  Element  zaryadi  kamayishi  bilan  sochilgan  alfa-zarralar  soni 
ortib boradi; 
d) Sochilgan alfa-zarralar soni element zaryadiga bog‘liq emas; 
e) Sochilgan alfa-zarralar soni faqat zarralar tezligiga bog‘liq. 
 
49. Qanday energiyalar xususiy energiyalar deyiladi? 
a)  Shredinger  tenglamasi  yechimga  ega  bo‘lgan  diskret  E
1
,  E
2
, 
E
3
,... energiya qiymatlari xususiy energiyalar deyiladi. 
b)  Vaqt  o‘tishi  bilan  o‘zgarmaydigan  energiyalar  xususiy 
energiyalar deyiladi; 
d) Zarraning potensial va kinetik energiyalari xususiy energiyalar 
deyiladi; 
e)  Zarralarning  issiqlik  harakatidagi  energiyasi  xususiy 
energiyalar deyiladi. 
 
50.  To‘lqin  funksiyasining  normalash  sharti  qanday  ma’noga 
ega? 
a) Zarraning mavjudligini va harakati tezligini bildiradi; 
b) 
Zarraning 
fazoning 
biror 
nuqtasida 
bo‘lmasligining 
ehtimolligini bildiradi; 
d)  Zarraning  fazoning  biror  nuqtasida  bo‘lishi  ishonchli  hodisa 
bo‘lib, uning ehtimolligi birga teng bo‘lishini ko‘rsatadi; 
e)  Zarraning  hajm  birligidan  chiqib  ketishi  ishonchli  hodisa 
ekanligini bildiradi. 
 
51. Noaniqlik munosabatlari qanday ma’noga ega? 
a)  Klassik  fizikada  makrozarralar  uchun  bo‘lgan  qonunlarni 
mikrozarralarga tatbiq qilish chegarasini ifodalaydi; 
b) Mikrozarralar qonunlarini ifodalaydi; 
d)  Mikrozarralarga  klassik  fizika  qonunlarini  tatbiq  qilish 
mumkinligini ifodalaydi; 
e) 
Kvant 
mexanikasida 
zarraning 
impulsini 
o‘lchash 
mumkinligini ifodalaydi. 
 
 
 
366
52. Tunnel effektini qanday tushunasiz? 
a)  Mikrozarralarning  potensial  o‘radan  chiqa  olmasligini 
bildiradi; 
b)  Mikrozarralarning  potensial  to‘siqdan  sizib  o‘tishiga  tunnel 
effekti deyiladi; 
d)  Mikrozarralarning  potensial  to‘siq  devoriga  urilishiga  tunnel 
effekti deyiladi; 
e)  Mikrozarralarning  potensial  o‘ra  devoriga  urilib  undan 
qaytishiga tunnel effekti deyiladi. 
 
53.  Elektronning  xususiy  mexanik  momenti  qaysi  formulada 
to‘g‘ri yozilgan? 
a) 
gHm
L
S
µ
=
; 
b) 
)
1
(
+
=
s
s
L
S
h
; 
d) 
1
+
+
=
l
j
L
S
; 
e) 
r
m
h
L
S
ϑ
=
. 
 
54. Elektronning orbital impuls momenti qaysi formulada to‘g‘ri 
ifodalangan? 
a) 
)
1
(
+
=
l
l
h
l
L
; 
b) 
r
L
π
2
h
l
=
; 
d) 
is
L
=
l
; 
e) 
2
0
2
l
h
l
πε
=
L
; 
 
55. Atomning magnit momenti qaysi formulada to‘g‘ri yozilgan? 
a) 
)
1
(
2
2
+
=
=
l
l
h
m
e
L
m
e
I
µ
; 
b) 
∑
±
=
n
i
i
I
j
1
µ
; 
d) 
)
1
(
+
=
J
I
g
B
I
µ
µ
; 

 
367
e) 
ϑ
µ
m
I
h
=
. 
 
56.  Bosh  kvant  son  n  ning  berilgan  qiymati  bilan  aniqlanadigan 
elektron  qobig‘idagi  elektronlarning  maksimal  soni  qaysi 
formulada to‘g‘ri ifodalangan? 
a) 
∑
−
=
=
=
+
1
0
2
2
)
1
2
(
2
n
n
l
l
l
 
b) 
1
2
2
+
=
n
Z
 
d) 
1
+
+
+
=
k
n
N
l
 
e) 
s
p
N
2
2
2
+
+
=
l
 
 
57.  Elektron  holatlarda  berilgan  n  va  ℓ  kvant  sonlari  bilan 
aniqlanadigan  elektronlarning  maksimal  sonini  aniqlashg 
formulasi qaysi ifodada to‘g‘ri yozilgan? 
a) 
)
1
2
(
2
+
l
; 
b) 
)
2
(
2
+
n
; 
d) 
)
1
(
2
+
ν
h
; 
e) 
∑
∞
=




+
1
2
2
n
m
h
ϑ
ν
. 
 
58. Molekula qanday zarra va u qanday hosil bo‘ladi? 
a)  Molekula  berilgan  moddaning  eng  kichik  zarrasi  bo‘lib,  shu 
moddaning  asosiy  kimyoviy  xossalariga  ega  bo‘ladi.  Ma’lum 
sharoitlarda atomlar birlashib molekulani hosil qiladi; 
b)  Molekula  moddaning  ichki  energiyasini  aniqlaydigan  zarra 
bo‘lib, atom  yadrosidagi proton  va neytronlarning birlashishidan 
hosil bo‘ladi. 
d)  Molekula  moddani  qizdirishda  hosil  bo‘ladigan  zarra  bo‘lib, 
moddaning issiqlik xossalarini ifodalaydi; 
e)  Molekula  moddaning  eng  kichik  zarrasi  hisoblanadi  va 
moddaning sovushida hosil bo‘ladi.