Gandbolchilarning texnik tayyorgarligi

2-bob. Texnik tayyorgarlik usullari
gandbolchining­texnik tayyorgarligida sport va texnik mahoratning barcha jihatlariga samarali ta'sir ko'rsatadigan usullar qo'llaniladi. Texnik tayyorgarlik usullari quyidagilarni o'z ichiga oladi: og'zaki, vizual va mashq usullari.

Og'zaki usullar. Ular amaliy mashg'ulotlar davomida tushuntirishlar, ko'rsatmalar, asal qo'ziqorinlari, "o'z-o'zini gapirish"shaklida qo'llaniladi.­Xatolarni aniqlash, ularni mustaqil xulosalarga keltirish, ularning harakatlarini tahlil qilish va xatolar sabablarini tahlil qilish uchun ijro etish texnikasining umumiy unutilmas tafsilotlari bilan muhimdir.

Vizual usullar. Ko'rgazmali­qurollarni namoyish qilish gand bolista texnik mahoratini oshirishning eng yaxshi usuli­hisoblanadi. Rasmlarni, foto1rafiyalarni ko'rish va tahlil qilish. kinogram, kino­filmlari harakatning individual bosqichlari haqida tushuncha beradi. Kinofilmlar va videomagnitafonlarni tomosha qilish sizga harakatni sekin sur'atda dinamikada takrorlash va­individual pozitsiyalarni tahlil qilish uchun em-ni tanlash imkonini beradi (freymlarni to'xtatish).

Mashq qilish usullari.

Ikki tomonlama "hisqilish "usuli­. O'yin texnikasini o'zlashtirish jarayonida mushaklarning sezgilari aniqlanadi va­vosita mahoratining sensorimotor asosini yaratadigan sezgilarning umumiy majmuasida etakchi bo'ladi.­Mo'ylovni buzish va kerakli mahoratni shakllantirishni aniqlashtirish uchun ular maxsus qurilmalardan foydalanadilar, ular go'yo talab­qilinadigan harakat parametrlarini o'rnatishga majbur qiladi va shu bilan ularni his qilishga imkon beradi. masalan:

1-gandbolchi uchun himoya ustunining holatini­oyoqqa tortish bilan kamar ustiga mahkamlash. Bunday qurilma bilan siz yana harakat qilishingiz mumkin va.qatorlarning uzunligini o'zgartirib, oyoqlarning egilish darajasini sozlang.­двигаться и. изменяя длину тяг, регулировать степень сгибания ног.

2-mahoratni shakllantirish yoki yuqoridan yoki yon tomondan uloqtirishda xatoni tuzatish uchun kichik yukni turli balandliklarga o'rnatilgan simga yo'naltirish

uchun 3 dan foydalaning. Tirsak bo'g'imiga uloqtirishda qo'lni to'g'rilash uchun har qanday cheklovchilar (manjetlar) qo'yiladi yoki to'pni bo'shatishda biron bir narsaga, basketbol halqasining to'riga, ma'lum bir balandlikdagi osma chekkalarga va boshqalarga tegish vazifasi beriladi.

4.To'pni yuborish mahoratini oshirish uchun, lekin yuqoriga qarab traektoriyada, to'pni 6-7 m masofadan­, bel darajasida cheklovchi shn rom ostida, darvozaning yuqori qismiga kirish vazifasi bilan otish qo'llaniladi.

Yo'nalish usulivaziyatga­mavzu va boshqa ko'rsatmalarni kiritishni o'z ichiga oladi. Shu­bilan birga, ishtirokchidan vazifani aniq bajarishni talab qilish juda muhimdir (diqqatga sazovor joyga nisbatan joylashish, harakat yo'nalishi, to'pni diqqatga sazovor joyga urish va boshqalar).

Hujumchi uchun diqqatga sazovor joylar quyidagilar bo'lishi mumkin: darvozada (­men shnurni tortaman, gimnastika skameykasi bo'ylab yotqizilgan, osilgan nishonlar); darvozabon zonasi (darvoza yaqinida to'p uradigan belgilar yoki darvozada pozitsiyani tanlashda darvozabon uchun diqqatga sazovor joylar); otish masofasi va burchagini ko'rsatish uchun maydonni belgilashda; to'g'ridan-to'g'ri qabul qilish joyida (himoyachi, stend, devor va boshqalarning maketlari

. yo'nalish usuli yordamida harakatning turli tarkibiy qismlariga maqsadli ta'sir ko'rsatish mumkin. Masalan,­darvoza bo'ylab yotgan skameykaga yoki skameyka orasidagi bo'shliqqa cho'zilgan shnur bilan urilganda, yon tomonga siljish qobiliyati ko'tariladi.

Belgilangan joylardan foydalanganda harakatning vizual tasviri yaratiladi, uni doimo vosita hissiyotlari bilan taqqoslash kerak.

Dvigatel sezgirligini oshirish uchun harakatni boshqarishda ko'rishning ishtirokini istisno qilish mumkin. Masalan, ko'zingizni yumib, diqqatga sazovor joyga tashlang. Bunday holda, zarba natijasi ko'rish orqali boshqarilishi kerak. Yoki mushaklarning hissiyotiga yuqori talablar qo'ygandek, ko'zingizni yumib dribling qiling. Ushbu usullar normal US loviyalarida harakatlarning aniqligini sezilarli­darajada oshiradi. Agar shikastlanish ehtimoli chiqarib tashlansa, mushaklarning sezgilariga yo'naltirilgan ko'rish ishtirokisiz mashqlarni qo'llash mumkin.

Qo'llanma sherik yoki qarama-qarshi o'yinchi bo'lishi mumkin. Uzatishni takomillashtirish­sheriklarning shaxsiy harakatlarini bir vaqtning o'zida yo'naltirishda sodir bo'ladi.­Darvozabon va himoyachining javob harakatlariga e'tibor qaratmasdan va himoyachining texnikasini takomillashtirmasdan — hujumchining harakatlariga e'tibor bermasdan, yuklarni tashlashni yaxshilash mumkin. "Jonli" ori markazi bilan mashqlarni bajarayotganda­, vazifalar supurishdan oldin bo'lgani kabi aniq­bo'lishi kerak. Masalan, to'pni sherikga aniq qo'lda yoki­ma'lum bir qo'rg'oshin bilan uzatish va hokazo

. Gandbolchining o'yin faoliyati dushman bilan doimiy yakkakurashda bo'lib o'tadi va bu uni­o'ta aqliy va jismoniy zo'riqish sharoitida texnikani bajarishga majbur­qiladi. Texnikani o'zlashtirish shartlarini raqobatbardoshlikka yaqinlashtirish uchun etakchilik usuli qo'llaniladi. Usulning maqsadi mashqlar davomida tashqi omildan­foydalanish bo'lib, u o'quvchini rag'batlantiradi va yo'naltiradi­, uni tezroq, aniqroq, ishonchli va natijada tejamkor bo'lishga undaydi. Ta­kim gandbolchi uchun rag'batlantiruvchi etakchisherik, to'p va vaqti­-vaqti bilan simulyator bo'lishi mumkin. Texnologiyani takomillashtirish­sherik bilan birgalikda amalga oshirilishi kerak, u o'z harakatlari bilan harakatlarni, harakatlanish tezligini (qo'lga olish, bosib o'tish) belgilaydi, vazifani qo'yadi (tanlash, to'xtatish, to'sish), uni yoki boshqa texnikani qo'llashga majbur qiladi. Shuning uchun, sherikni tanlashga to'g'ri e'tibor berilishi kerak, shunda boyo'g'li­ovqatlanish ishi ijobiy natijalarga olib keladi.

Gandbolchining o'yindagi barcha harakatlari to'pni o'zlashtirishga qaratilgan 6va keyin uni darvozaga tashlang. Shuning uchun to'p asosiy rag'bat bo'lishi kerak-texnikani takomillashtirish bo'yicha treningda etakchi to'pni sekin va maqsadsiz aylantirish masning o'sishiga xizmat­qila olmaydi. Faqatgina uchadigan to'p o'quvchini ichki va tashqi chayqalishni engishga majbur qiladigan tarzda tashkil­etilgan mashqlar o'yin texnikasi emlarida ishlash sifatining doimiy o'sishiga yordam­beradi.

Murabbiyning aniq va o'ziga xos orqasi­va sport jihozlaridan foydalanish, masalan, to'pning turli xil sakrashini ta'minlaydigan trambolinlar va to'pni har xil masofaga va har xil tezlikda uloqtiradigan "to'plar" to'pning bunday ta'sirini ta'minlashi mumkin.

Xulosa.
Sportchini boshlang'ichdan ustaga tayyorlash yagona tizim bo'lib, uning barcha tarkibiy qismlari o'zaro bog'liq­bo'lib, ma'lum bir maqsadga erishish­bilan belgilanadi, bu ish ma'lumotlari darajasiga bog'liq: gandbol mashg'ulotlari uchun tanlangan bolalar, murabbiylarning­tayyorgarligi, moddiy-texnik bazaning mavjudligi, butun pedagogik jarayonning yuqori sifati, eng maqbul mavjudligi­.musobaqa landeri.

Yuqori malakali gandbolchilar o'z mahoratini faqat sport mashg'ulotlari ta'siri ostida yaxshilaydilar, bolalarda re natijalarining o'sishi­nafaqat­murabbiy foydalanadigan ta'sir vositalariga, balki bolaning tabiiy o'sishiga ham bog'liq. Gandbolda yuqori mahoratga erishish uchun­har bir yosh bosqichida jismoniy vaqt va maxsus tayyorgarlik darajasi ma'lum model xususiyatlariga mos kelishi kerak. Buning uchun SDYUSHOR uchun istiqbolli dastur ishlab chiqilgan. Murabbiy o'z tarkibidagi kontingentning xususiyatlarini hisobga olgan holda uning tavsiyalariga e'tibor qaratib, tayyorgarlik jarayonini olib borishi mumkin. Dastur turli yoshdagi gandbolchilar uchun o'qitish turlari bo'yicha standartlarni taqdim etadi.

Endi gandbolda jahon sog'liqni saqlash tashkilotining ma'lum bir yosh futbolchilari uchun yillik tsikl bosqichlarida tayyorgarlikning "tegishli normalari" ishlab chiqilgan­.

Sportni "yoshartirish" ning umumiy tendentsiyasi gandbolga ham ta'sir ko'rsatdi. Agar 10-15 yil oldin dars boshlanishining o'rtacha yoshi 14 yoshda bo'lsa. endi u 11-12 yilga kamaydi. Ko'pgina bolalar sakkiz yoshdan boshlab gandbolga qo'shilishadi.

Eng yuqori sport mahoratiga erishish uchun gandbolda sport tajribasi kamida o'n yil. Biroq, gandbolchining individual xususiyatlari, uning biologik pishib etish darajasi, umuman sportni boshlash vaqti, gandbolga bo'lgan katta qobiliyat qisqa vaqt ichida mahorat cho'qqilariga olib kelishi mumkin. Ammo bunday nomlar­kam uchraydi.

Gandbolchining zamonaviy sport mashg'ulotlari CA jarayonlarining barcha tarkibiy­qismlari: boshqarish, ta'minlash va amalga oshirish o'rtasidagi yaqin bog'liqlik bilan tizimli yondashuv bilan tavsiflanadi.­Maqsadli prognozlash, modellashtirish va dasturlashni o'z ichiga olgan ilmiy boshqaruv katta ahamiyatga ega­.

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati.

1. Ignatiev, yu.M. Portnov gandbol: jismoniy tarbiya universitetlari uchun darslik M. 1996 yil.

   
   

2. Klusov N. P. gandbol taktikasi. –M. Fis 1980 Yil.

   
   

3. Matveev Lyup. Sport mashg'ulotlari asoslari.- M. Fis 1977 Yil.

   
   

4. Evtushenko A. N. qo'lida to'p bilan.- M. Fis, 1991 Yil.