Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало


ҲАРТА АНОМАЛИЙ СИЛЫ ТЯЖЕСТИ


Download 0.76 Mb.
bet83/247
Sana06.04.2023
Hajmi0.76 Mb.
#1333426
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   247
Bog'liq
lug\'at 140 (2)

ҲАРТА АНОМАЛИЙ СИЛЫ ТЯЖЕСТИТортиш кучи аномалиялар харитаси — айрим майдонларда Ер тортиш кучини, тортилишини курсатувчи X. Бундай X. ларнинг масштаби 1:1 ООО ООО кичиклашган шаклда 5— 10 мгал, 1:200 000 — 1 мгал, 1:50000 — 0,2 мгал, 1:10 000 — 0,1 мгал. X,. ни чизганда ж ахон станҳарта қабул килган тортиш кучининг редукқияси — Буге аиомалияси дейилади, яъни икки қатлам зичлигининг
фарки демакдир.

ҲАРТА ГЕОЛОГИЧЕСКАЯ —
Геологик харита. Турли масштабда
бўлган топографик хариталарда Ер
маълум майдонининг геологик тўзилиши тасвирланади. Ушбу хариталарни тўзишда бир қатор усуллардан фойдаланилади. Хилма-хил буёқлар,
белгилар, рацамлар ва чизицлар ёрдамида отцииди, метаморфик ва чўкинди жинсларнинг таркиби, ички тўзилиши, ёши курсатилади. Г. х. ларда
буёцлар билан қатламлариинг ёши
курсатилади, белгилар, лотин алифбосининг қарфлари ва ранг-баранг чизи^лар билан т. ж . ларининг таркиби,
Ер к,обигининг ёриц ва ҳарзлари курсатилади. Бундан тапщари, Г. х. да
чизицлар билан т. ж. ларининг шакли, бир-бири билан бўлган муносабатлари (қатламлар ўзаро мувофиц ёки
номувофиц ётиши, уларни интрўзиялар томонидаи ёриб чицилиши.
к.) курсатилади. Г. х. лар ўзининг
аҳамияти буйича м ай д а— (1:100 ООО),
ўрта — (1:200 ООО, 1:100 000) ва йирик — (1:50 000, 1:25 000) масштабдагиларга бўлинади. М айда масштабдаги X. лар йирик ўлкалар, мамлақатлар учун тўзилади (мае., Европа, Осиё, Тянь-Ш ань, Ўрта Осиё геологик X. лари). Ўрта ва йирик масштабдаги X. лар маълум майдонлар учун тўзилади. Бундай х. ларнинг фан ва амалиётда ахамияти жуда қатта. ҳозирги вактда хеч кандай кидирув, курилиш ва халқ хужалигидаги бошқа ишлар Г. х. сиз бошланмайди.

ҲАРТА ГЕОМОРФОЛОГИЧЕСКАЯГеоморфология харитаси. Топография харитасига аниқ бир масштаб билан Ер юзасининг морфометрик тўзилиши, шакли, пайдо бўлиши,ёши аниқ акс эттириладиган махсус харита. Бундай Х.да айрим ҳолларда туртламчи давр ёткизиқларидан терраса, ёнбарир, шельф, текислик, чукмалар қам акс эттирилади. Г. х. ни тўзиш да 2 хил белги қабул қилинган:
буёқли (рангли) ва штрихли. Буёқли белгилар Г. х. д а т рельефнинг
ёшини ифодалайдн. Штрихли белгилар эса х. юзасидаги рельефнинг
элементларини акс эттиришда НУЛ_
ланилади. Г. х. ларни тўзишда мақсадга кора ҳар хил масштаб қабул
қилинади. 1:1 000 000 дан 1:100 000 гача. Агар Г. х. масштаби 1:100 000 дан
кичик бўлса, йирик масштабли з^исобланади ва уларда цуру^ликнинг элементлари: ёши, келиб чиқиши, тўзилиши, эрозион, аккумулятин, техтоник, морфоструктураси ва палеогеоморфологияси акс эттирилади.


Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling