Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало


Download 0.88 Mb.
bet169/271
Sana06.04.2023
Hajmi0.88 Mb.
#1333285
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   271
Bog'liq
луғат тўлиқ

ПЛИТЫ ЛИТОСФЕРНЫЕЛитосфера плиталари. Ер литосферасининг ўрта йирик қаттик блоки мавжуд. Л. п. доимо астеносфера қатламининг устида чўзилиш миитацасидан сиқилиш минтақасига ҳараб силжийди. Л. п. нинг бир-бирига нисбатан ўзаро силжиши уч хил кечади: 1) океан ўрталаридаги тоғлариинг рифт зонасида ҳар томонга силжиши (Қизил
денгиз, Адан ва Калифорния курфазлари); 2) қия, ўта чуқур ёриқлар (Вадатий, Заварицкий, Беньоф минтақаси буйича океан четларида якинлашув (конвергенқия); 3) трансформ (кундаланг) Ер ёрицлари буйлаб горизонтал
сурилиш (Атлангик океанда Азор Гибралтар ёрири). Л. п. китъа ва унга I
чегарадош океан қисмларини уз ичига олади. Мае., Африка Л. п. Африка 1
цнтъаси ва унинг сув остидаги чет 1
қисмларидан ташҳари, Атлантик ;
океаннинг жануби-Шарқий қисмини,океанининг гарбий қисмини
(океанлар ўртасидаги сув ости тоғларининг марказий қисмигача). Ўрта ер денгизининг жануби-Шарқий қисмини
уз ичига олади. Айрим океан плиталари (йирик Тинч океаии плитаси) фақат океан ерларини цамрайди. Йирик плиталарга: Шим. Америка, Жан. Америка, Африка, Евроосиё, Хиндистон-Австралия, Тинч океан ва Антарктика плитаси киради. Плиталар чегараси жуда кучли сейсмик фаолликка эга, иссиқлик оқими жуда юқори, магматизм жараёни кучли кечади.

ПЛУТОН Плутон (юнон. Р1оиг-
— плутон — қадимги римликларнииг ер ости дунёси худоси)— магматик жиисларнинг ётиш шакли. Мае.,
батолит, шток, лополит.

ПЛУТОНИЗМ Плутонизм — Ер
пустининг ички қисмида магматик
жинсларни вужудга келтирадиган жараён.

ПОВЕРХНОСТЬ ВЫРАВНИВАНИЯТекисланиш юзаси. Ер юзасининг турли геиетик сабабларга кўра пайдо бўлган текислиги. У вужудга келишига кўра, денудацион ва аккумулятив хилларга бўлинади. Тоғ ва текисликларда узоқ вақт давом этган экзоген жараёни (нураш, емирилиш, ювилиш) таъсирида тоғлар емирилиб, текисланади ва бирламчи ҳолатига якинлашади. Ернинг тортиш кучи натижасида юза мувозанатга интилади. Текисланиш юзасининг тўлик кечиш даври эрозия боскичи, ҳосил бўлган юза эса пенеплен, деб аталади.


Download 0.88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling