Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало

ВОЛЛАСТОНИТ — Волластонит
(инглиз кимёгари X. Волластон номидан) — юкори ҳароратда ҳосил бўладиган метаморфик м-л, Кимёвий ифодаси — Са3. Триклин сингонияли. У варақисимон, радиал шуъласимон ёки найзасимон, баъзан параллел
ва турдек тўкилиб кетган толалардан
иборат. Рангсиз, мутлақо шаффоф,
кулранг. Ш ишадек ялтирайди. Уланиш текислиги юзаларида баъзан садафдек товланиб туради. Қат. 4,5—5,
с. ог. 2,78—2,91. НС1 да кремнезем
ажралиш б-н бутунлай парчаланади.
Одатда нордон интрузив жинсларнинг охактошлар б-н тўташган жойларида метасоматик жараёнлар натижасида ҳосил бўлади. Ўзбекистонда
Куйтош конида (Шим. Нурота) учрайди.

ВОЛНЫ	СЕЙСМ ИЧЕСКИЕ	-
Сейсмик тўлқинлар. Зилзила ёки порт лаш вактида ҳосил бўлган тўлқинлар.
С.	т. лар	ер	қатламларида	ка

водаги товуш тўлқинлари сингари
тарқалади ва ҳар хил жинсларда турлича тезликда харақатланади. Унинг
гилтош қатламларидаги харақат тезлиги секундига 1,8—2,1 км, оҳактошларда 3,2—4,5 км. С. т. лар бир қатламдан иккинчи қатламга ўтишида
синади. Товуш тўлқинлари девор, қоя
ёки бошқа тусицларга тегиб, акс-садо
бериб қайтгани сингари, қаттик жинслардан кам акс этиб қайтади. С. т.лар ҳосил бўлган нуктасидан ҳар томонга тарқалади. Уларнинг бир қисми
турли қатламлардан акс этиб, қайтиб
ер юэасига чиқади. Қайтган тўлқинни
сезгир асбоб — сейсмограф қайд қилади. Олинган маълумотлар синчиклаб тахлил этилиб, ер остидаги чуқур қатламларнинг тўзилиши ҳақида хулоса чиқарилади. Шу аснода тўлқиннинг тўла қайтиш шароити ҳосил бўлади. Бунинг натижасида биринчи қатлам билан иккинчи қатлам орасид қайтиш бош тўлқини ҳосил бўлади. Чексиз майдондан (узлуксиз ўтиб
кетувчи (ёйсимон) тўлқинлар тезлик
кесимини ўрганишда қатта аҳамиятга эга. Булардан ташҳари, ер ости
Қатламларда ғадир-будир майдонларда тўлқинлар ҳарақати ҳар хилдир;
дойра сифат синик тўлқинлар ҳосил
бўлади. Айрим чегараланмаган майдонда буйлама ва кундаланг тўлқинларнинг тарқалиш жараёнида, тўлқинларнинг турлари алмашиб кетади,
бу эса сейсмология фанини ўрганишда муким акамият касб этади. Кўп
қатламли ж инсларда кўп қайтарувчн,
фойдасиз тўлқинлар ҳосил бўлади,
буни аниклаш учун махсус асбоблар
ва бошқа усулларни қўллаш талаб
қилинади.