Газ саноати хусусида умумий маълумотлар

Маъруза машғулотининг технологик картаси (4-машғулот)

Босқичлар, вақти	Фаолият мазмуни
	Ўқитувчи	Талаба
1-босқич. Кириш (10 минут)	1.1. Ўқув машғулотининг мавзу ва режасини ҳамда кутилаётган натижалар маълум қилинади.	1.1. Эшитадилар ва ёзиб оладилар.
2-босқич. Асосий (60 минут)	2.1. Талабалар эътиборини режадаги саволлар ва улардаги тушунчаларга қаратади ва тезкор савол-жавоб ўтказади. 2.2. Ўқитувчи маърузани баён этишда давом этади. а) қатламнинг нефт бераолишлигини ошириш усулларини биласизми? б) майдонли сув ҳайдаш тизимини биласизми? 2.4. Талабаларга мавзунинг асосий тушунчаларига эътибор қилишни ва ёзиб олишларини таъкидлайди.	2.1. Талабалар жавоб берадилар. 2.2. Эшитади ва ёзиб боради. 2.3. Эслаб қолади, ёзади. Ҳар бир саволга жавоб беришга ҳаракат қилади. Таърифни ёзиб олади, мисоллар келтиради.
3-боқич. Якуний (10 минут)	3.1. Мавзуга якун ясайди ва талабалар эътиборини асосий масалаларга қаратади. Фаол иштирок этган талабалар рағбатлантирилади. 3.2. Мустақил иш учун вазифа: қатламнинг нефт бераолшлигини ошириш усулларини ўрганиш.	3.1. Эшитади ва аниқлаштиради. 3.2. Топшириқни ёзиб олади.

МАЪРУЗА N 4

Қатламларнинг нефт бераолишлигини оширишнинг гидродинамик ва тебранма тўлқинли усуллари. Ностационар сув ҳайдаш. Фильтрацион оқим йўналишини ўзгартириш. Суюқликни олишнинг жадаллаштирилиши ва босим фарқини энг маъқулини танлаш. Тўсиқли сув ҳайдаш, нефт-газ уюмларида майдонли сув ҳайдаш тизими. Уюмнинг қайта шакллашиши мақсадида нефтли қатламга тебранма тўлқинли таъсир этиш.

Маъруза режаси
1. Нефть бераолишликни оширишнинг гидродинамик усуллари.
2. Циклик сув бостириш
3. Сирқиш окимларини йўналиши ўзгартириш
4. Қатламга сув ҳайдашнинг юқори босимини ҳосил қилиш
5. Жадаллаштирилган суюқлик олиш.
Таянч сўзлар
Сув ёриб ўтиши - Уюмни сунъий сув бостиришда ёки уюмни сув сиқуви тарзида ишлашида юзага келадиган ҳодиса, унда сув ўтказувчанлиги яхши қатламчалардан олувчи қудқларга ёриб ўтади ва улар сувланади.
Жадаллашган усулда суюқлик олиш - Юқори сувланган қудуқлардан паст суръатда суюқлик олишдан ўз вақтида жадаллашган суръатда суюқлик олишга ўтиш, бу жорий нефть олишни кўпайтириш имконини беради, нефть уюмини сўнгги ишлаш муддатини қисқартиради.
Уюмнинг сиздирилаётган ҳажми - Уюм ҳажмининг барча энергия турлари ҳисобига сиздириш жараёнига киргазилган бир қисми.
Уюмни (ишлатиш объектцни) ишлашнинг умумий даври - Биринчи нефть (газ) берган қудуқни ишга қўшган вақтдан токи охирги қудуқни ишлатиш тугагунча уюмни ишлашнинг давомийлиги.
Қатламдан нефть (газ)ни сиқиш - Уюмни ишлашда коллектордаги нефть, газни қатлам суви (гази) ёки қатламга ҳайдаладиган ишчи агент билан алмаштириш.