Gen injeneriyasi nanobiotexnologiyasining bir yo‘nalishi sifatida

Gibrid materiallar yaratishda, bakteriofaglarni gen injeneriyasi. 
Bakteriofaglar (bakteriyalarda parazit holda yashovchi viruslar), nanokonstruktorlar 
va nanotexnologlarni diqqatini ikki sabab bilan o‘ziga tortganlar: 
1 – ular, keng tarqalgan tabiiy nanokonstruktorlar hisoblanadilar; 
2 – ular, gen injeneriyasi metodlaridan foydalanib, manipulyasiya qilishga 
juda qulaylar. 
Bakteriofaglardan yangi unikal tabiatda uchramaydigan nanomateriallar 
yaratishda foydalanish mumkinmi? Bu savolga birinchilardan bo‘lib AQSH ning 
Massachust texnologiya instituti olimlari javob berishga kirishganlar. Ular, bunday 
konstruksiya yasash uchun asos qilib, bakteriofaglarni gen injenerligi metodini 
olganlar. Buning uchun har xil oqsillarni kodlovchi DNK molekulasi, bakteriofag 
DNK si tarkibiga kiritilgan (bakteriyani kasllantiruvchi virus). YAngi DNK 
bakteriofag DNK sini virusni sirtqi oqsillarini sintezi uchun javob beradigan 
uchaskasiga kiritilgan. 
Олиб борувчи наноипларнинг 
шаклланиши VIII
Милтиқ 
стволи
Ўқ
ДНК билан 
қопланган олтин 
ўқ парчалари
Сиқилган 
ҳаво
ДНК билан 
қопланган 
олтин ўқ 
парчалари
Ҳужайралар

---

3.8-rasm. Har xil oqsillar kodlovchi DNK fragmentlari bakteriofag DNK sini shu oqsillarni 
sintez qiladigan va ularni o‘zini sirtiga joylashtiradigan uchastkaga kiritilgan 
 
Gen injeneriyasi metodi bilan olingan bakteriofag koloniyalari, maxsus 
muhitga joylashtirilgan. Bu sharoitda olimlar, bakteriofagni sirtqi oqsillarini 
substratga yopishishini kuzatganlar. Substratni sirtini yuvib tashlagandan keyin, uni 
sirtida faqat substratga bog‘lovchi oqsillar saqlagan bakteriofaglar “yopishgan ” 
holda qolganlar xolos. YOpishib qolgan bakteriofaglarni ajratib olinib, ularni yangi 
muhitga o‘tqazilgan va ularni koloniyalarini o‘sishini ta’minlashga harakat 
qilganlar. 
SHunday qilib, har xil moddalar bilan (substratlar) bog‘lanadigan va