Ген инженериясига ким ва қачон асос солган?

 

Вектор бошқа организмга киритишга мўлжалланган ген сақлайди ва хўжайин организм хужайрасини ДНК сига кириб олиш хусусиятига эга. Уни кейинчалик топиш қулай бўлиши учун, баъзида нишонлаб қўйилади.Векторларни плазмидалар ва вирусларни ДНК си асосида яратилади.

Вектор бошқа организмга киритишга мўлжалланган ген сақлайди ва хўжайин организм хужайрасини ДНК сига кириб олиш хусусиятига эга. Уни кейинчалик топиш қулай бўлиши учун, баъзида нишонлаб қўйилади.Векторларни плазмидалар ва вирусларни ДНК си асосида яратилади.

Энг содда плазмидали вектор қуйидаги компонентлардан иборат:

1 – хўжайин – ҳужайра ДНК сига кириши керак бўлган ген;

2 – плазмида ва кўчириб ўтқазиладиган генни репликациясини таъминловчи участок;

3 – ген киритилган плазмидани сақловчи ҳужайрани аниқлаш имконини берувчи маркер;

4 – плазмида ДНК си.

Плазмида ДНК сини (маркер сақлаган) ва киритиладиган ген ДНК сини “ёпишқоқ учлар” орқали боғланиши.

Арзон ва тезкор ДНК секвенациясини қандай таъминлаш мумкин?

• 2005 й бу муаммони ечишга наноконструктурлар аралашдилар. Улар юқори аниқликка эга бўлган ва тезкор ДНК секвенаторини яратишга киришдилар ва буни учун нанотешикчаларни асос қилиб олдилар. Янги наноқурилма, ДНК молекуласини нанопораларда жойлашишини бир нуклеотид аниқлигича назорат қилиш имкониятига эга. Янги ДНК секвенатор одам геномини атиги бир неча соат давомида “ўқиб чиқиш ” имконини беради.Янги методни моҳияти, ДНК молекулаларини нанопоралар орқали ўтаётганларида электрик потенциалини ўзгаришига асосланади

ДНК ни секвенлаш.

• Кўп биотехнологиялар, ДНК таркибидаги нуклеотидларни кетма-кетлигини аниқлашга (ДНК ни секвенлашга) асосланади.Уни амалга ошириш учун аниқ (ДНК молекуласини узунлигини эътиборга олиб) ва тезкор ДНК секвенаторлар керак. Аммо 1 та одам ДНК ни секвинацияси, ҳозирги пайтда ишлаб турган техника ёрдамида амалга оширилганда жуда қимматга тушади (62-расм) ва бирнеча ой вақтни олади.
•  

Ҳозирги вақтда ишлатиладиган ДНК- секвенатор.