Гендерные аспекты экологической политики: обзор международных стандартов

Экологик сиёсатнинг гендер жиҳатлари: халқаро стандартларни кўриб чиқиш

Фируза Хамдамова (PhD)

2030 йилга қадар глобал кун тартиби.

• 13-мақсад — Иқлим ўзгаришига қарши курашиш учун шошилинч чоралар кўриш.
• Кам ривожланган мамлакатлар ва кичик ороллар ривожланаётган давлатларда хотин-қизлар, ёшлар, маҳаллий ва маргиналлашган жамоаларга эътибор қаратган ҳолда иқлим ўзгаришини самарали режалаштириш ва бошқариш учун салоҳиятни ошириш механизмларини ривожлантириш — 13-БРМ доирасидаги вазифаларидан бири ҳисобланади.

Иқлим ўзгариши барча барқарор ривожланиш мақсадларига салбий таъсир кўрсатади

Иқлим ўзгариши барча барқарор ривожланиш мақсадларига салбий таъсир кўрсатади

- Иқлим ўзгариши 2030 йилга бориб камбағалликда яшаётганлар сонини 35 миллионга кўпайтириб, 122 миллионга етказиши мумкин - БРМ 1 (камбағалликни бартараф этиш)

• Жаҳон банкининг ҳисоб-китобларига кўра, глобал ўртача ҳароратнинг 2ºC га ошиши 100 миллиондан 400 миллионгача одамни очлик хавфи остида қолдиради ва ҳар йили 3 миллиондан ортиқ одам тўйиб овқатланмасликдан ўлиши мумкин — БМР 2 (очарчиликни бартараф қилиш).
• Иқлим ўзгариши саломатликка салбий таъсир кўрсатади — БРМ 3 (саломатлик)
• Иқлим ўзгариши аёллар ва қизларнинг таълим олиш имкониятларини қисқартиради, уларнинг уй ишларини кўпайтиради ва таълимга камроқ вақт қолдиради – БМР 4 (сифатли таълим).
• Сув ва энергиядан фойдаланишни қисқартиради - БМР 6 (сувдан эркин фойдаланиш) ва БМР 7 (энергиядан эркинфойдаланиш). Аёллар ва қизлар кўп ҳолларда ичимлик суви учун узоқ манзилга боришга ва иситиш учун ўтин йиғишга мажбур бўладилар.
• Иқлим ўзгариши туфайли одамлар тобора иссиқ шароитда ишлашга мажбур бўлади ва 2030 йилга бориб юқори ҳароратнинг инсон организмига салбий таъсири 80 миллион иш ўрни йўқолишига тенг меҳнат унумдорлигининг пасайишига олиб келиши тахмин қилинмоқда.
• "Иссиқлик стресси" дан иқтисодий зарар 2,400 триллион долларни ташкил қилади. Айниқса, 940 миллион киши меҳнат қилаётган иқтисодиётнинг аграр секторидаги ишлар тобора хавфли бўлиб боради. 2030 йилга бориб бу соҳа исиш туфайли йўқотишларнинг 60% ни ташкил қилади — БРМ 8 (муносиб меҳнат).