Genetik axborot uzatishlarni kuzatish

GENETIK AXBOROT UZATISHLARNI KUZATISH

• GENETIK AXBOROT UZATISHLARNI KUZATISH
• Reja
• 1. Genetik axborot uzatishlarni kuzatish
• 2. Genetik axborotning oqimi genlar ekspressiyasi
• 3. Genetik axborot uzatishning translatsiya usuli

Genetik axborotning ko’chirilishi, ya’ni irsiy xususiyatlarning uzatilishi tirik organizmlarning noyob xossasi hisoblanadi. Genetik axborotning saqlanishi va uzatilishi nuklein kislotalarning vazifalari hisoblanadi. Yadro xromosomalari va organizm hujayrasining mitoxondriya va xloroplastlaridagi DNK da joylashgan genetik dastur bir xil. Ularning ixtisoslashuvidagi farqlar hujayra rivojlanishi davomida genetik axborotning taqsimlanishida namoyon bo’ladi. Shuning uchun yetilgan, differentsiallangan hujayralar, masalan miya to’qimasi, jigar hujayralari bir-biridan molekulyar komponentlari to’plami bilan farqlanadi. Turli xil hujayralarning shakllanishini sxema ko’rinishida ifodalash mumkin:

• Genetik axborotning ko’chirilishi, ya’ni irsiy xususiyatlarning uzatilishi tirik organizmlarning noyob xossasi hisoblanadi. Genetik axborotning saqlanishi va uzatilishi nuklein kislotalarning vazifalari hisoblanadi. Yadro xromosomalari va organizm hujayrasining mitoxondriya va xloroplastlaridagi DNK da joylashgan genetik dastur bir xil. Ularning ixtisoslashuvidagi farqlar hujayra rivojlanishi davomida genetik axborotning taqsimlanishida namoyon bo’ladi. Shuning uchun yetilgan, differentsiallangan hujayralar, masalan miya to’qimasi, jigar hujayralari bir-biridan molekulyar komponentlari to’plami bilan farqlanadi. Turli xil hujayralarning shakllanishini sxema ko’rinishida ifodalash mumkin:
• Turli xil organizmlarda aniqlangan genetik axborot ko’chirilishining 3 xil usulini ta’kidlash mumkin:
• 1. Replikatsiya – nusxa olish yoki ikki hissa ko’payish. Bu fundamental jarayon hujayralarning bo’linishi, nasliy belgilarning avlodlarga o’zgarmay uzatilishidan iborat. Bunda genetik axborotning o’tkazilishi nuklein kislotalarning bir sinfida, ya’ni DNK dan DNK ga yoki ayrim viruslarda RNK dan RNK ga bo’lib amalga oshadi.
• 2. Genetik axborotni nuklein kislotalarning turli sinflari o’rtasida – DNK dan RNK ga o’tkazilishi transkriptsiya yoki ko’chirib olish deb aytiladi. Replikatsiyadan farqli ravishda transkriptsiyada DNK molekulasida joylashgan axborot to’liq o’tkazilmaydi, uning ayrim qismlarigina ko’chiriladi. Transkriptsiya natijasida hamma turdagi RNK lar: asosiy (mRNK, tRNK, rRNK) va minor RNK lar hosil bo’ladi.
• Bundan kelib chiqadiki, DNK sistronlari faqat polipeptid zanjirining strukturasi to’g’risida emas, balki tRNK, rRNK va minor RNK strukturalari to’g’risida ham axborot saqlaydi.