Genomika tushunchasi va uning tarixi. J

Микросателлитлар ёки SSR (SSR – Simple Sequence Repeat - Оддий такрорланувчи кетма-кетликлар).

32. Ko’chib yuruvchi genetic elementlar
Транспозонлар – организмда учрайдиган ўз жойини ўзгартириш қобилиятига ДНК бўлагидир. Улар геном доирасидагина кўпая олади. Транспозонлар “сакровчи генлар” номи билан машхур, улар генетик мобил элементларнинг бир вакили ҳисобланади. Транспозонлар геномнинг кодланмайдиган қисмига киради. ДНК нуклеотидлар кетма-кетлиги асосида оқсил таркибидаги аминокислоталар кетма-кетлиги ҳақидаги информацияни ташимайди. Шунга қарамай мобил элементларнинг бир қанча синфлари таркибида ферментлар кетма-етлиги ҳақидаги маълумот бўлади. Бу фементлар транспозон харакатланишини транскрипция ва катализация қилади. Масалан, ДНК транспозонлар вва ДДП1 - транспозаза , БОРС1 ва БОРС2 ферментларини кодлайди.

33. Psevdogenlar va transpozonlar



Псевдогенлар - оқсилни кодлаш қобилиятини йўқотган ва ҳужайрада экспрессияланмайдиган структуравий генларнинг функционал бўлмаган аналогларидир. “Псевдоген” атамаси фанга 1977 йилда кириб келди. Псевдогенлар шаклланишининг асосий механизмларидан бири – унинг тескари транскрипцияси натижасида ҳосил бўлган етук аРНК молекуласига комплементар бўлган ДНК нусхаларининг геномига интеграциялашуви, яъни қайта ишланган псевдогенлар шаклланишидир. Шунингдек, псевдогенлар генларнинг дупликацияси туфайли, кейинчалик мутация нусхаларининг инактивацияси билан ҳам ҳосил бўлиши мумкин.
Баъзи псевдогенлар мРНК дан кўчирилиши ва хромосомаларга қўшилиши мумкин; бундай кетма-кетликлар қайта ишланган псевдогенлар (ретропсевдогенлар) деб аталади. Бироқ, улар ҳам ишламайди. Псевдогенлар оддий функционал генлардан келиб чиқади, лекин мутациялар натижасида (стоп кодонларининг пайдо бўлиши, кодонлар силжиши ва бошқалар) ўзининг экспрессияланиш қобилиятини йўқотади.
35. Funksional genomikada genotiplash usuli
Genotiplash tadqiqotlari namunaning DNK ketma-ketligi (ya'ni genotip)dagi farqlarni aniqlaydigan tadqiqotlardir. Genomik DNK namunalari odatda fenotipdagi farqni tushuntirishi mumkin bo'lgan genotipdagi farqlarni aniqlash maqsadida, masalan, qurg'oqchilikka chidamli guruch navlari va qurg'oqchilikka sezgir navlar kabi bir-biriga qarama-qarshi bo'lgan namunalar guruhidan olinadi.Genotiplash tadqiqotlari DNK ketma-ketligidagi farqlarni uchta darajada aniqlash uchun mo'ljallangan: