Genomika tushunchasi va uning tarixi. J

13. Prokariotlarda transkripsiya instiatsiyasi.
J. Bakteriya hujayrasidagi tipik promotor ikkita muhim DNK ketma-ketligidan iborat: -10 va -35 elementlar. RNK polimeraza aynan shu qismlarni taniydi va ularga birikadi. Qismlar kerakli gen transkripsiyasini boshlash uchun polimerazani kerakli joyga joylashtiradi va uning toʻgʻri yoʻnalishda ekanini tekshiradi.
14. Prokariotlarda transkripsiya terminatsiyasi va uning turlari
J. Rho ga bogʻliq terminatsiya. Terminator deb iRNKdagi Rho oqsili bogʻlanadigan qismni kodlovchi nukleotidlar ketma-ketligiga aytiladi. Bu transkripsiyaning toʻxtash nuqtasi hisoblanadi (chunki bu qism RNK polimerazani Rho faktori unga yetib olguncha toʻxtatib turadi). Rho iRNKdagi Rho bogʻlanadigan joyga bogʻlanib, RNK transkripti boʻylab 5ʼ dan 3ʼ ga yoʻnalishida polimeraza joylashgan transkripsiya pufagi tomon harakatlanadi. Oqsil polimerazaga yetganda transkriptning ajralishiga va transkripsiya yakunlanishiga sabab boʻladi.
Rho ga bogʻliq boʻlmagan terminatsiya DNK andoza zanjiridagi maxsus qismga bogʻliq. Transkripsiya qilinayotgan gen tugashiga yaqin qolganda RNK polimeraza S va G ga boy qismga duch keladi. Bu qismdan transkripsiyalangan RNK qismi oʻraladi va komplementar boʻlgan S va G oʻzaro bogʻlar hosil qiladi. Natijada polimerazaning toʻxtashiga olib keladigan stabil toʻgʻnagʻich hosil boʻladi.


15. Operon tuzilishi
J. Operon U bir-birini tartibga soluvchi, funktsional jihatdan bog'liq bo'lgan va bakteriyalar va "ajdodlar" genomlari genomida uchraydigan oqsillarni kodlaydigan ketma-ket tartiblangan genlar guruhidan iborat.Ushbu tartibga solish mexanizmi 1961 yilda F. Jeykob va J. Monod tomonidan tasvirlangan bo'lib, bu 1965 yilda fiziologiya va tibbiyot bo'yicha Nobel mukofotiga sazovor bo'ldi. Ushbu tadqiqotchilar operonlarning ishlashini kodlangan genlar orqali taklif qildilar va namoyish etdilar. tomonidan talab qilinadigan fermentlar Escherichia coli laktoza ishlatish uchun. Operonlar har bir hujayraning ehtiyojiga qarab oqsil sintezini muvofiqlashtirish bilan shug'ullanadi, ya'ni ular faqat kerakli vaqtda va aniq joyda oqsillarni hosil qilish uchun ifodalanadi.Operonlar tarkibidagi genlar odatda strukturaviy genlardir, ya'ni ular hujayra ichidagi metabolik yo'llarda bevosita ishtirok etadigan muhim fermentlarni kodlaydi. Bu aminokislotalar, ATP, uglevodlar va boshqalar shaklidagi energiya sintezi bo'lishi mumkin.Operonlar odatda eukaryotik organizmlarda uchraydi, ammo prokaryotik organizmlardan farqli o'laroq, eukaryotlarda operon mintaqasi bitta xabarchi RNK molekulasi sifatida yozilmaydi.