Geog 1 (38-янги). p65

Aholining joylashishi. Aholi materikda juda notekis o‘rnash-
gan. Aholining ko‘pchligi okeanlar sohillarida, ya’ni kelgindi-
lar ko‘chib kelgan yerlarda yashaydi. And to‘g‘larining marka-
ziy yassitog‘liklarida ham aholining zichligi katta. Materikning
keng ichki tekisliklarida aholi siyrak o‘rnashgan. Ekvatorial o‘r-
monlarning ayrim joylarida aholi deyarli yashamaydi.
Tabiatiga insonning ta’siri. Milliy bog‘ va qo‘riqxonalari. Ja-
nubiy Amerika tabiatiga insonning ta’siri materikka yevropa-
liklar kirib kelgandan so‘ng kuchaydi. O‘rmonlar ayovsiz kesil-
di, ekinzor va yirik plantatsiyalar barpo etildi. Natijada, dun-
yodagi eng yirik o‘rmonzorlardan biri — Amazoniya o‘rmonlari
7 — A. Soatov, A. Abdulqosimov, M. Mirakmalov

---

98
maydoni qisqarib bormoqda. XX asrning boshlaridan tabiatni
muhofaza qilish masalalariga e’tibor berila boshlandi. Hozirgi
kunda ko‘p mamlakatlarda milliy bog‘lar va qo‘riqxonalar bar-
po etilgan. Muhofaza etiladigan hududlar materikning 1 % ini
tashkil etadi. Eng yirik milliy bog‘ va qo‘riqxonalar — Jau,
Chako, Manu, Parakas, Podokarpus va boshqalardir (18-rasm).
Braziliyadagi Jau milliy bog‘i UNESCO ro‘yxatiga kiritilgan va
xalqaro maqom berilgan.
Atama, tayanch tushuncha va nomlar
Hindular, inklar, metislar, mulatlar, sambo, plantatsiya, Jau,
Chako, Manu, Parakas, Podokarpus.
Nazorat uchun savollar
1. Janubiy Amerikaga dastlab yevropaliklardan kimlar kelib
o‘rnashgan?
2. Mulatlar va sambo kimlarning avlodlari?
Amaliy topshiriqlar
1. Xaritadan foydalanib, Janubiy Amerika aholisi zich
yashaydigan hududlarni aniqlang va tahlil qiling.
2. Yozuvsiz xaritaga Janubiy Amerika milliy bog‘lari va
qo‘riqxonalarini tushiring.
Argentinadagi Chako milliy bog‘i
Braziliyadagi Jau milliy bog‘i