Geog 1 (38-янги). p65
Hind okeaning Asosiy xususiyatlari. .? J
Download 0.74 Mb.
|
6- sinf savol - javob nashiryot (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- . J : arablar
- AVSTRALIYA VA OKEANIYA
- Avstraliyaning asosiy xususiyatlari.. J
- . J : 1606 yil
- . J : Ha
- §. Iqlimi, ichki suvlari va tabiat zonalari
|
Hind okeaning Asosiy xususiyatlari. .? J : Eng sho‘r okean, eng issiq ko‘rfazi mavjud, eng katta suvosti deltasi bor, cho‘kindi jinslar eng qalin asosiy qismi janubiy yarimsharda, o‘simlik va hayvonlarga eng kambag‘al, eng uzun bo‘g‘izi bor, neft va gaz zaxirasi va qazib olinishi, tashiladigan neft hajmi bo‘yicha birinchi o‘rinda turadi. Marvarid va durlar yig‘ib olishda yetakchi hisoblanadi.
Hind okeanidagi ko’kindi jinslarning qalinligi .? J : 5,5 km, Gang deltasi „Hind“ so‘zi qaysi tildan olingan va ma’nosi .? J : sanskritcha daryo degan ma’- noni anglatadi. Hind okeani nechta materik oralig‘ida joylashgan. .? J : to‘rtta(Afrika, Yevrosiyo, Avstraliya, Antarktida) Okeanning asosiy qismi qaysi yarim sharda joylashgan .? J : Janubiy yarimsharda joylashgan. Okeaning qaysi tomondagi qirg’oqlari ancha parchalangan .? J : Shimoli-sharqiy va shimoli-g‘arbiy Hind okeaning maydoni .? J : Maydoni 76 mln kv km. Dastlab kimlar hind okeanida suzishgan .? J : arablar, shumerliklar Fors ko‘r- fazi, Qizil dengiz va Hind Arablar shumerliklar qachon hind okeanida suzishgan .? J : (er. av. IV — V asrlarda) Finikiyaliklar qachon hind okeanida suzishgan .? J : (er. av. VI asrda) Fininkiyaliklar qayerlarda suzishgan .? J : Hind okeani orqali Afrikani janubdan aylanib o‘tib, g‘arbdan qaytib kelganlar. Eramizning boshlaridan kimlar hind okeanin o’zlashririshgan .? J : arablar ayniqsa, qaysi davrlarda arablarning hukumronligi kuchaygan .? J : VII — XII asrlarda kimlar okean qirg‘oqlarini, orollar, oqimlarni, shamollarni atroflicha o‘rgandilar.? J : arablar . Vasko da Gama qachon Hindistonga dengiz yo‘lini ochdi .? J : 1498-y. Hind okeanini kim birinchi bo‘lib g‘arbdan sharq tomonga aylanib chiqqan .? J : A. Tasman 1642 — 1643 J. Kuk qachon okean chuqurligini aniqladi..? J : 1771 — 1775 Okeanni muntazam o‘rganish qachondan boshlangan .? J : XIX asrning oxiridan boshlandi. Nimaning natijasida hind okeani haqida mukammal malumatlar to’plandi .? J : „Chellenjer“ kemasi a’zolari, UNESCO tashabbusi bilan 1960 — 1965- yillarda tashkil etilgan Xalqaro Hind okeani ilmiy ekspeditsiyasi Hind okeani tubida nechta tarmoqqa bo’linib ketgan tog’ tizmari mavjud .? J : uch tarmoqqa hind okeanidagi tog’ tizmari qaysilar .? J : Arabiston-Hindiston, G‘arbiy Hind tog‘lari va Avstraliya-Antarktida ko‘tarilmalaridir. Okeanning sharqiy qismida qanday botilar mavjud .? J : Markaziy va G‘arbiy Avstraliya botiqlari mavjud. Markaziy va G‘arbiy Avstraliya botiqlarini bir-biridan qaysi tizma ajratib turadi .? J : Sharqiy Hind Tog‘ tizmalarining kengligi qancha .? J : 400 — 800 km, Tog’tizmalaring balandligi qancha .? J : 2 — 3 km. Hind okeanining eng chuqur joyi .? J : Yava (Zond) cho‘kmasida bo‘lib, chuqurligi 7 729 m ga teng. Okeanning shimoliy qismida suv yuzasining harorati .? J : +25 +28 °C, Okeaningqaysi qismida suvning harati ancha past .? J : janubida Suvining sho‘rligi Dunyo okeani o‘rtacha sho‘rligidan yuqorimi.? J : ha Qizil dengiz suvi eng sho‘r.? J : (42 %), Okeaning qayeruda sho‘rligi eng past .? J : Bengaliya qo‘ltig‘i (30 — 34 %) Yog‘inlar miqdori qayerda ko’p .? J : ekvatorial mintaqada ko‘p (3 000 mm gacha), Yogin miqdori qaysi yomonga kamayib boradi J:qutblar tomon kamayib boradi. Eng kam yog‘in okeanning qaysi qismida .? J : shimoli-g‘arbiy qismida (100 mm) kuzatilgan. Okeandaqanday iqlim mintaqalari mavjud shimolda subtropik, tropik, subekvatorial, ekvatorial, janubda subekvatorial, tropik, subtropik, mo‘tadil, subantarktika va antarktika iqlim mintaqalari Hind okeanining qaysi qismida plank- tonlar ko‘p .? J : tropik mintaqalarida. Planktonlarning qanday turlari mavjud .? J : Planktonlar orasida kechasi nur sochadigan turlari bor. Okean suvlarida baliqlardanqanday turlari mavjud .? J : sardinella, skumbriya, akula, kitlar, iliq suvlarda ulkan dengiz toshbaqalari, dengiz ilonlari, molluskalar (kalmarlar) yashaydi. Qayerda engn ko’p organizmlar tarqalgan .? J : Dengiz sayozliklarida, marjon riflari atrofida qayerlarda haqiqiy suvosti o‘tloqlarini uchratish mumkin.J:Dengiz sayozliklarida, marjon riflari atrofida qayerda iqlim sharoiti yil davomida kam o‘zgaradi .? J : Okeanning ekvatorial mintaqasida. Ekvatorial mintaqada Yuzadagi suv harorati qancha .? J : 20 — 28 °C. Ekvatorial mintaqada yillik yog‘ingarchilik miqdori .? J : 2 000 —3 000 mm ni tashkil etadi. Janubiy subtropik mintaqada nechta tabiat kompleksti bor .? J : ikkita yirik kompleksni — iliq va sovuq suv massalaridan tashkil topgan tabiat komplekslarini ko‘ramiz. Mintaqaning g‘arbiy qismida yog‘ingarchilik miqdori .? J : 1000 mm, Nima uchun Janubiy subtropikda yil davomida suvi iliq, harorati ancha yuqori bo‘ladi .? J : iliq oqimlar ta’sirida bo‘lganligidan. Janubiy subtropikning qaysi qismi sovuq oqimlar ta’sirida bo’ladi J:Sharqiy qismi Janubiy subtropikning sharqi qismida yog’in miqdori .? J : yog‘in kam500 mmyog‘adi. Okeanning janubida qanday tabiat mintaqalari mavjud .? J : mo‘tadil va subantarktika tabiat mintaqalari mo‘tadil va subantarktika tabiat mintaqalari tabiatining shakllanishida nimalarning ta’siri kuchli .? J : g‘arbiy sha- mollar va muzli Antarktida materigining ta’siri kuchli. mo‘tadil va subantarktika tabiat mintaqalarining organic dunyosi qanday J:Mintaqalar yuza suvi nisbatan sovuq bo‘lganligi uchun shunga mos organizmlar yashaydi. AVSTRALIYA VA OKEANIYA §. Avstraliyaning geografik o‘rni, o‘rganilish tarixi, geologik tuzilishi, foydali qazilmalari. Relyefi Avstraliyaning asosiy xususiyatlari..? J : Eng mitti, eng past, eng quruq materik, xaltali hayvonlar vatani, sayyoramizning yaxlit noyob qo‘riqxonasi, o‘rtasidan janubiy tropik chizig‘i o‘tadi, evkalipt daraxti vatani materikdagi berk havza maydoni jihatidan birinchi o‘rinda, yagona davlat — Avstraliya Ittifoqi bor, aholisining deyarli yarmi ikkita shaharda yashaydi. Avstraliyaning maydoni .? J : Maydoni — 7 mln 659 ming kv km. evkalipt daraxtining bo‘yi .? J : 2 m dan 150 m gacha materikdagi berk havza maydoni necha foizni tashkil etadi .? J : 60 %) Aholing deyarli yarimi qaysi shaharlarda yashaydi J:Sidney, Melburn Avstraliya so’zing ma’nosi .? J : lotincha „australius“ — janubiy to‘liq janubiy yarimsharda joylashgan. Quruqlikni qaysi tomonlaridan hind okeani suvlari yuvib turadi .? J : shimol, g‘arb va janubdan Tinch okean suvlari qaysi tomondan o‘rab turadi.? J : sharqdan. Nima uchun Avstraliyaga materik-orol nisbatini berishgan.? J : Maydonining kichikligiga. Odam yashaydigan materiklardan ancha uzoqda joylashgan materik .? J : Avstraliya odam yashaydigan materiklar orasida eng keyin kashf etilgan materik J:Avstraliya Yevropaliklardan birinchi bo‘lib Avstraliya quruqligiga qadam qo‘ygan kishi qayerlik va kim .? J : Niderlandiyalik Uilyam Yanszondir. Uilyam Yanszon qachon Avstraliyaga kelgan .? J : 1606- yilda Uilyam Yanszon qayerni o’rgandi .? J : Keyp-York yarimorolini tekshirdi Uilyam Yanszonmaterikka qanday nom berdi .? J : Yangi Gollandiya deb nom berdi. Avstraliyaning kashf etilgan vaqti..? J : 1606 yil Keyinchalik Avstraliyaga kimlar keldi .? J : ispaniyalik L. Torres, niderlandiyalik A. Tasman. Avstraliya qadimgi geologik o‘tmishda qaysi materikning bir bo’lagi bo’lgan .? J : Gondvana materigining bir qismi bo‘lgan. Qachonga kelib Avstraliya mustaqil materik tariqasida shakllandi.? J : Mezozoy erasining oxiriga kelib. Materik asosini nimalar tashkil etadi .? J : qadimgi qattiq va mustahkam platforma tashkil etadi. Avstraliya qaysi litosfera plitasing bir bo’lagi .? J : Hind-Avstraliya litosfera plitasining bir bo‘lagi Platformaning mustahkam kristalli zamini materikning qaysi qisimlari yeryuziga chiqib qolgan J:shimolida, g‘arbida va markaziy qismlarida Sharqiy qismidagi Katta Suvayirg‘ich tizmasi qachon ko’tarilgan .? J : Gersin tog‘ burmalanishida ko‘tarilgan. Keyingi tektonik harakatlar natijasida qayerlar materikdan ajrab qolgan J:Yangi Gvineya, Tasmaniya — materik orollari quruqlikdan ajralib qolgan. Kuchli zilzilalar kuzatiladimi .? J : yo’q Nechta vulqon mavjud .? J : vulqonlar umuman yo‘q. Platformaning zaminida qanday foydali qazilmalar mavjud .? J : temir, mis, qo‘rg‘oshin, rux, uran rudalari, qalay, oltin, platina kabi rudali qazilmalari Cho‘kindi jinslar bag‘rida qanday foydali qazilmalar mavjud .? J : fosforit, osh tuzi, toshko‘mir va qo‘ng‘ir ko‘mir, neft, tabiiy gaz tarkib topgan. Avstraliya qanday boyliklar bo’yicha dunyoda yetakchi o‘rinda turadi.? J : Temir va rangli metallar (boksit, qo‘rg‘oshin, rux, nikel) hamda uran zaxiralari bo‘yicha. Ko‘pgina qazilma boyliklar yer yuzasiga yaqin joylashganmi .? J : Ha ochiq usulda qazib olinishing sababi J:yer yuzasiga yaqin joylashgan Avstraliya qanday boyliklar qazib chiqarishda dunyoga mashhur.? J : rux, qo‘rg‘oshin va kumush qazib chiqarishda. Materikning 95 % hududi nimalardan iborat .? J : pasttekislik va yassi tog‘- liklardan Materikning 5 % ni nimalr tashkil etadi .? J : tog‘lardan iborat. Avstraliya relyef tuzilishiga ko‘ra nechta qisimga ajratiladi .? J : uch qismga ajraladi. Avstraliyaning relyef tuzulishiga ko’ra birinchi qismi .? J : Birinchisi, G‘arbiy Avstraliya yassi tog‘ligi. G’arbiy avstraliya yassi togligi nimalardan iborat .? J : yassi tog‘lik va baland tekisliklardan iborat G’arbiy avstraliya yassi togligida nimar yaqqol ko’zga tashlanadi .? J : Nurash natijasida yemirilib, pasayib qolgan balandliklar va qoldiq tog‘lar ko‘zga yaqqol tashlanadi. yassi tog‘liklar ustidan baland ko‘tarilib turgan tog’lar .? J : Makdonnell va Xamersli tog‘lari. Makdonnell Zil cho‘qqisining baladligi .? J : 1 510 m Xamersli Brus cho‘qqisining baladligi .? J : 1 226 m Makdonnell va Xamersli tog’lari kelib chiqishiga ko’ra .? J : Kelib chiqishiga ko‘ra ularni palaxsali tog‘lar guruhiga kiritish mumkin. Avstraliyaning Ikkinchi relyef shakli .? J : Markaziy pasttekislik Markaziy pasttekislik nimalardan iborat .? J : materikning eng past va yassi tekisliklaridan iborat. materikning eng past va yassi tekisliklari nimalardan tuzilgan J:dengiz va daryo yotqiziqlaridan tuzilgan. MarkaziyTekislikning mutlaq balandligi .? J : 100 m dan oshmaydi. Materikning eng past joyi .? J : Eyr-Nord ko‘li, —16 m Eyr-Nord ko‘li yana nima deb ataladi .? J : Markaziy havza deb ham ataladi. Markaziy pasttekislikning shimolida qaysi tekislik mavjud .? J : Karpentariya tekisligi bor. Markaziy havzada nimalar ko’p uchraydi .? J : Toshloq quruq vodiylar — kriklar ko‘p uchraydi. Eng katta kriklar J:Kuper-krik va Eyr-kriklar. Materikning qaysi qismi uzoq masofaga cho‘zilgan uchinchi tog‘li qismi — Katta Suvayirg‘ich tizmasini hosil qiladi. .? J : sharqida Katta suvayrig’ich tizmaning eng baland joyi qaysi qismida .? J : janubiy qismida Avstraliya Alp tog‘larining eng balad cho’qqisi J:Kossyushko cho‘qqisi, 2 228 m hisoblanadi. Nimalar tog‘larni alohida- alohida massivlarga bo‘lib yuborgan.? J : Tektonik yoriqlar, daralar va daryo vodiylari. Materikning eng past nuqtasi nechanchi relyef shaklida uchraydi .? J : Ikkinchi §. Iqlimi, ichki suvlari va tabiat zonalari Qanday omillar materik iqlimining o‘ziga xos xususiyatlarini shakllantirgan.? J : Avstraliyaning geografik o‘rni, havo massalari, okean oqimlari, relyefi. Shunga ko‘ra, Yerimizdagi eng qurg‘oqchil materik J:Avstraliya Avstraliya hududida Afrikaga nisbatan necha marotaba kam yog’in yog’adi .? J : besh baravar kam yog‘in yog‘adi. Avstraliyada qaysi iqlim tipi hukumron .? J : quruq tropik iqlim tipi hukmronlik qiladi. materikning qaysi qismida yogingarchilik juda kam .? J : markaziy va g‘arbiy qismlarida yog‘ingarchilik juda kam bo‘ladi. Okeandan esadigan janubi-sharqiy passatlar qayega yog’in keltiradi Eyr-Nord ko‘li.? J : Katta Suvayirg‘ich tizmasining sharqiy yonbag‘irlariga yog‘in kel- tiradi. Avstraliya materigida nevhta iqlim mintaqalari tarkib topgan .? J : to‘rtta iqlim mintaqalari tarkib topgan. Subekvatorial iqlim mintaqasi qayerlarni egallaydi .? J : materikning 20° j. k. gacha bo‘lgan hududlarini egallaydi. Avstraliyada Yozda oylari .? J : dekabr-fevral Subekvatorial iqlim mintaqasiga yoz oylari qaysi havo massalari ko’p yogin keltiradi .? J : ekvatorial havo massalari ko‘p yog‘in keltiradi Subekvatorialda yoz oylari yog’in miqdori .? J : 800 — 2 000 mm. Avstraliyada Qish oylari .? J : iyun-avgust Subekvatorial iqlim mintaqasiga qish oylari qaysi havo massalari hukumronkil qiladi .? J : tropik havo massalari hukmronlik qiladi va havo quruq bo‘lib, yog‘in kam yog‘adi. Subekvatorila iqlim mintaqasida o‘rtacha havo harorati.? J : yozda +24 °C, qishda esa 16 — 24 °C ni tashkil etadi. Avstraliyada qaysi iqlim mintaqsi katta maydonni egallaydi .? J : Tropik iqlim mintaqasi katta maydonni egallaydi. Tropik iqlim mintaqsi quyosh radiatsiatsini ko’p oladimi .? J : Oldingi mintaqa singari ko‘p quyosh radiatsiyasini oladi. Trolik iqlim mintaqsida nechta iqlim tipi shakillangan .? J : Ikkita iqlim tipi shakllangan. Quruq tropik iqlim tipi qayerni egallaydi .? J : tekislikni egallaydi, Quruq troik iqlim tiping yog’in miqdori .? J : yog‘in kam 100 — 500 mm, Quruq tropic iqlim tipida yillik havo harorati .? J : yillik havo harorati 30 — 32 °C. Nam tropik iqlim mintaqasi qayerda tarkib topgan .? J : Tinch okean sohilida tarkib topgan, Nam tropic iqlim mintaqsing yogin miqdori .? J : yog‘in ko‘p 2 000 mm gacha Nam tropic iqlim mintaqsida yillik havo harorati yillik harorati 16 °C. Subtropik iqlim mintaqasi qayerlarni egallaydi .? J : materikning janubiy qismini va Tasmaniya orolining shimoliy sohil bo‘ylarini qamrab oladi. Subtropik iqlim mintaqasida nechta iqlim tipi hosil bo’lgan .? J : mintaqada uchta iqlim tipi hosil bo‘lgan. G‘arbdan sharqqa tomon dastlab qanday iqlim tipi shakillangan.? J : O‘rta dengiz subtropik iqlim tipi O’rtadengiz iqlim tipida yogin miqdori .? J : yog‘in 300 — 1000 mm O’rtadengiz iqlimtipidan so‘ng qaysi iqlin tipi shakillangan .? J : kontinental Continental iqlim tipida yogin miqdori yog‘in .? J : 100 — 500 mm Avstraling qaysi qismida nam subtropik iqlim tipi shakillangan .? J : janubi-sharqiy qismida nam subtropik iqlim tiplari yog‘in miqdori 2000 — 3 000 mm) mavjud. Tasmaniya oroli qaysi shamollar ta’sirida bo’ladi .? J : g‘arbiy shamollar ta’sirida Tasmaniya oroling asosiy qismini qaysi iqlim mintaqsi eagallaydi .? J : mo‘tadil iqlim mintaqasi asosiy qismini egallaydi Mo’yadil iqlim mintaqsida yog’in miqdori .? J : yog‘in 500 — 2 000 mm, Mo’tadil ilim mintaqsida havo harorati .? J : harorat qishda +8 °C, yozda +16 °C). Nima uchun materikda daryolar oz .? J : Materikning katta qismi quruq tropik iqlim mintaqasida joylashganligidan Avstraliyaning 60 % maydoni qaysi havzaga tegishli .? J : oqmas ichki berk havzaga, Avstraliyaning 7 % maydoni qaysi qaysi havzaga qaraydi .? J : Tinch okean Necha foiz maydoni Hind okeani havzasiga qaraydi.? J : 33 % i. Daryolarning quruq o‘zanlari nima deb ataladi .? J : kriklar deb ataladi. Kiriklar qanday paydo bo’ladi .? J : daryolarda suv ahyon-ahyon- da yog‘adigan yomg‘irlardan keyin paydo bo‘ladi va tez orada qurib qoladi. Yil bo‘yi sersuv bo‘lib oqadigan daryolar Avstraliyaning qaysi qismida joylashgan .? J : sharqiy qismida mavjud. Daryolar nimadan to’yinadi .? J : yomg‘irdan va yerosti suvlaridan to‘yinadi. Avstraliyaning eng katta daryo tizimi .? J : Murrey va uning yirik irmog‘i Darlingdan iborat. Avstraliyada qanday ko’llar ko’p .? J : kichik oqmas ko‘llar ko‘p. Avstraliya ko’llari chuchukmi .? J : yo’q juda sho‘rlangan. Ko‘llar ichida eng yirigi.? J : Eyr-Nord ko‘li, uning maydoni suv bilan to‘lgan paytda 15 ming kvkm ga yetadi. Eyr-Nord okean sathidan qancha pastda joylashgan .? J : 16 m pastda joylashgan. Avstraliya maydoniga ko‘ra qiyoslansa qaysi zo’na egallagan hudud bo’yicha birinchi .? J : cho‘l zonasi egallagan hududlar bo‘yicha birinchi, o‘rmonlar maydoniga ko‘ra oxirgi Fasliy nam doimiy yashil o‘rmonlar materikning qaysi qismini egallaydi J:shimoli-sharqiy sohillarini egallaydi. Fasliy nam doimiy yashil o‘rmonlarda Daraxtlardan qanday daraxtlar ko’p uchraydi .? J : palma, lavr, daraxtsimon paporotniklar, evkaliptlar ko‘p uchraydi. Tropik o‘rmonlarda qanday hayvonlar yashaydi .? J : xaltali ayiq — koala, lirodum, kenguru, xaltali iblis, o ‘rdakburun, yexidna, rang-barang to‘tilar, qushlar yashaydi Savannalar materikning qaysi qismida katta maydonni egallaydi .? J : shimoliy, sharqiy qismlarida katta maydonlarni egallaydi. Savannalarda qanday o’simliklar mavjud .? J : siyrak o‘rmonlar (evkalipt, akatsiya, kazuara, butilkasimon daraxtlar), o‘t hamda buta o‘simliklar mavjud. Savanalarda qanday hayvonlar mavjud .? J : Bu zonada kenguru, vombatlar, xaltali chumoli- xo‘r, suv havzalarida qushlar ko‘p. vombatlar bu .? J : xaltali kemiruvchilar, Cho‘l zonasi qayerlarni egallaydi .? J : materikning ichki qismida katta hududlarni egallaydi. Cho’l zo’nasida zonada qaysi osimliklar skreblarni hosil qiladi .? J : efemer o‘simliklar bilan birga doimiyyashil butazorlar. doimiyyashil butazorlar nimalardan iborat .? J : asosan, evkalipt, akatsiyadan iborat skreblar bu J:o‘tib bo‘lmas changalzorlar cho’l zo’nasida qanday hayvonlar yashaydi .? J : gigant kengurular, vombatlar, yexidna, dingo iti, emu tuyaqushi, zaharli ilonlar, mali va kemiruvchilar yashaydi. malibu.? J : inkubator tovug‘i Eng janubdagi iqli mintaqsi .? J : subtropik iqlim Qaysi iqlim mintaqasidagi tabiat zonalari hududiy xususiyatga ega..? J : Subtropik Materikning g‘arbiy qismida qanday o’rmonlar o’sadi .? J : qattiq bargli o‘rmonlar va butalar (asosan, evkaliptlar) Materikning janubi-sharqida qanday o’rmonlar o’sadi .? J : evkalipt o‘rmonlari, Evkalip o’rmonlardan janubda qanday o’rmonlar tarqalgan .? J : doimiy yashil dub (eman)lar o‘sadi. Qayerda baladlik mintaqalanishi mavjud .? J : Avstraliya Alp tog‘larida balandlik mintaqalari mavjud. Tasmaniya qanday o’rmonlar bilan qoplangan .? J : aralash o‘rmonlar bilan qoplangan. Download 0.74 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|