Geologiya va konchilik ishi

3. Boshlang‘ich ma’lumotlar.

3.1. Boshlang‘ich ma’lumotlar variantlar bo‘yicha xar bir talabaga alohida alohida o‘qituvchi tomonidan tarqatiladi.

4. Uslubiy ko‘rsatmalar.

Foydali qazilmalarni yer osti usulida qazib olish jarayoni, kon lahimlarini o‘tkazish va lahimlarni ustivorligini ta’minlash ishlari atrof tog‘ jinslari massivining kuchlanganlik va deformatsiyalanganlik holatiga bog‘liqdir. Tog‘ jinslari massivining tabiiy kuchlanganlik holatini kon sharoitida aniqlashning bir necha usullari mavjud, ulardan biri massiv elimentini tashqi kuchlardan holis qilish asosida aniqlash usulidir (metod razgruzki elementa massiva). Massivini tashqi kuchlardan holis qilishning bir necha ko‘rinishlari mavjud, ulardan biri VNIMI tomonidan ishlab chiqilgan VNIMI usulidir.

Talabalar kon sharoitida massiv kuchlanganlik xolatini aniqlash tartibi, unda qo‘llaniladigan asbob va qurilmalar bilan tanishib chiqadilar. Laboratoriya va kon tajriba ishlari natijalaridan foydalanib (4.2) ifoda orqali massivni tashqi kuchlardan xolislantirish natijasida nisbiy deformatsiya kiymatlarini aniqlaydilar va (4.4) ifoda orqali massivga ta’sir etayotgan normal kuchlanish ₁ va ₂ ni hisoblaydilar. Kon sharoitida o‘tkazilishi kerak bo‘lgan tajriba ishlari tartibi, unda qo‘llaniladigan asboblar, qurilmalar, olingan natijalar va ularning hisob ishlari natijalari tahlil qilingan xolda, talabalarning tajriba ishlarini bajarish qaydnomasida keltiriladi.