Гёте щкматлари Энг да\шатли нарса дид булмагани \олда тасаввурнинг


Download 0.81 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/8
Sana08.06.2023
Hajmi0.81 Mb.
#1463270
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
fayl Gyote - 10.06.2016 11-21-21

1
ак
1
ик1атни ёки 
хдкикдтга ухшаш бирор нарсани топасан. Лекин инсон 
иродасига эрк бермаслиги ^амда узини текшириб бориши 
лозим. Фак,ат \ис-туйгу билан яшаб булмайди.
Инсон уз кучидан фойдаланмагунча, нимага крдирли- 
гини билмайдм.
^ 0
23


Ортик.ча к^айгуриш билан фак,ат дардни огирлаштира- 
сан.
Санъатда энг асосий роль — ворисликдир.
Cÿ
3
одамлар учун фак,ат ниманидир Урнини босувчи 
омил, холос. Инсоннинг фикр ва билимлари уларни из- 
^ор этиш и^тидоридан Kÿpa кенгрокдир.
Хабардорлик — табиий интилишдир; олинган хабарни 
TÿrpH идрок этиш эса билимдонлик крбилиятидир.
\ар бир шахе жа.хрн маданиятининг барча боск,ичла- 
рини босиб утиши шарт.
Шеърият — инсоният мулкидир: у ,\амма ерда, ^амма 
замонларда минг-минглаб инсонларда намоён булади.
Улим — ту'сатдан вок,еликка айланадиган имконсизлик.
Дунё ^озиргидек тузилмаганда эди, мавжуд булмасди.
Икки киши ба\слашар экан, уларнинг купрок, айбдор 
бупганини ожиз деб ^исоблайдилар.
Бизнинг э\тиросларимиз какдусга Ухшайди. Бир эх;ти- 
рос ёниб кул булганда, кулдан янгиси 
ту 
fu
 л ад и.
Хар бир буюм, агар шоир у билан шоирона муомалада 
булса, шоирона кури ниш олиши мумкин.
24


Ирим \ар к,андай бидъат сингари тезда уз кучини йук,о- 
тади, у бизнинг чиранчокдигимизни авж олдириш урни- 
га, йулига кундаланг булади ва ушбу дилгир, нозик туй- 
гуга таздид солади; шунда биз дафъатан иримдан воз ке- 
чишимиз 
К.ИЙИН 
эмаслигини пайк;аймиз ва ундан шу к,адар 
осон воз кечамизки, хдпо узимиз зур бериб крчаёпан 
нарсадан кутган лаззатимиз \ам йулда крлиб кетади.
Бидъат инсонга хос нарса, агар кимки ундан м утл акр 
халос булишни истаса, у гадой топмас кучалар ва пучмок;- 
ларга бекиниб олади, сунгра эса, узининг хавфдан халос 
булганини \ис этиб, дархрл у ердан чикиб келади.
Му\аббат — идеал тушунча, эр-хотинлик эса реал ту- 
шунча: реал тушунчанинг идеал тушунча билан аралашиб 
кетиши \еч кдчон жазосиз крлмайди.
Барча буюк нарсаларни инсон яратади; мух;ими — у бу 
буюкликни топа олишидир.
Бизни камчиликлардан халос кдпадиган ва нуксонла- 
римизни тузатадиган \ар бир нарса — улкан бахт.
Э^тирос ва \иссиётлар умумбашарий булиши мумкин, 
лекин тафаккур доимо алохдца шахсларга ато этилади.
Хал к, \ам Уз кахрамонларини яратади. Бу кдхрамонлар 
достонлардаги ярим тангрилардек халк;ни хдмоя этади ва 
шон-шухратга буркайди.
Бизнинг бахтимиз узимизга ёк;аётган нарсани кдлаёт- 
ганимизда эмас, балки биз шурулланаётган юмуш узимизга 
ёк,аётганидадир.
« э
25


Оломон — кур, сафсатабоз — чакдон, омма ок,им бош- 
лаган томонга кетади.
« Э
Такдирига буюклик битилгам инсонлар уз замондошла- 
ри даврида етакчи булсалар-да, уларнинг таъсири анча узок
давом этади. Бирок, аксар буюклар янгиларга урин буша- 
тиб беради ва навкдрон насллар томонидан унутилади.
\еч бир ишга ортик^а тантана билан киришмаслик 
лозим; фак,ат иш муваффакдятли нихрясига етганлигини 
байрам кдлиш мумкин.
К,арама-к,арши фикрлар уртасида \ак,ик,ат ётади, дей- 
дилар. Булмаган ran! Улар уртасида факдг муаммо ётади.
Инсоният янада хушёррок, булганида, мислсизрок, 
ютукдарга эришган булур эди.
Энг асосийси — кргозга битилгани. Одамлар улардан ис- 
таганларича ва имкониятларига к,араб фойдаланаверсинлар.
Эътикрд хар к,андай тафаккурнинг ибтидоси эмас, бал­
ки гултожидир.
Инсонга хдёти бехуда утмайдиган макрад беринг, шунда 
у чар кдндай вазиятдан чикдб кетади.
Му^ими — узингни ушлай билихцдир.
Одамлар узини \ам, боищаларни хам адаштиради, чун- 
ки воситани мак,сад деб кабул кдладилар, аслида эса мак,- 
садсиз фаолият бесамар, баъзан \атто ^алокатлидир.
26
« э


Инсон ишончи ва маънавий мардлиги шарофати би- 
лан энг OFJup шароитларда хам зафар куча олади. Лекин 
унинг к,албига тирнок^а иккиланиш кириб кщса, инсон- 
ни махв этиши мумкин.
Мен хамиша крнунларга кдтъий амал этишга даъват 
этаман; айник;са кунгилчанлик ва ортикча эркинлик Kÿn 
нарсани бой беришга олиб келаётган хозирги давримизда.
Купинча рак;амлар дунёни бошкдради дейишади. Ун- 
чалик эмас-у, ракдмлар дунё кдндай бошк,арилаётганини 
курсатишига шубха йук,.
Инсоннинг замонавий юту кд ар ни бахрлашда утмиш- 
даги ютукдарни хам х,исобга олиши тарихийлик туйгуси 
деб аталади.
** )
Инсон мукаррар равишда турли боскдчларни босиб 
утади. Бу хар бир боскдчнинг эса уз афзаллик ва нукрон- 
лари мавжуд.
Замон ÿ
3
хуку^дарини талаб кдлади.
^ >
Илохий куч хаммага ато этилган, хамма жойда абадий 
мухаббат барк^арор.
Ёмон ишни, энг OFHp гунохдек, курган и кузим ftÿiç 
Ain [икса, давлат ишларидаги ёмон фаолият катта гунохдир. 
Чунки бундан минглаб ва миллионлаб одамлар азоб тортади.
Хохишдан тийилган кдлбда эврилиш юз беради. У ба- 
шариятга ихлос куяди, якднларига мухаббат билан яшайди.
27


Кдттщкуллик билан анча нарсага, мухаббат билан куп 
нарсага эришса булади. Лекин ишнинг кузини билиш ва 
адолат ёрдамида \амма нарсага эришиш мумкин.
Инсон унга шахсан фойдали булган ёки зарар келти- 
радиган жиловда ушлаб турилмас экан, бушангликка бе- 
рилиши табиийдир.
Бахслашаётган кимсага, у уз фикрини такрорлаётган- 
да ва рак,ибининг далилларини тингламаётганда унга эъти- 
роз билдиришаётгандек туюлади.
Крбилиятли ва кулидан куп нарса келадиган одамлар- 
да тез-тез учраб турадиган хато — улар узларини барча 
нарсага кдцир деб хисоблашларидир.
Черковнинг бутун тарихи адашиш ва зуравонлик 
крришмасидан иборат.
Санъатда ва шеъриятда шахе — бу хамма нарса демакдир.
Агар барча буюкликлар рисоладагидек идрок этилса, 
улар маърифатга етаклайди.
Агар кимки бир нарсани англай олса, демак, у бонща 
куп нарсаларни хам англаб олишга крдир.
Адабий асарлар оммага кучли таъсир к,илганда мен 
Хамма вак,т бу бежиз эмас, деб уйлайман.
Хар кандай характерда, у бошк;а характерлардан кон­
чал ик фарк; кдгсмасин, хар к;андай яратилишда — тошдан
28
« э


инсонгача к,андайдир умумийлик бор, чунки барча нарса 
такрорланади, зеро дунёда яккаю ягона \еч нарса йук,.
Кимки саёх.атга отланар экан, у нимани курмок^и эка- 
нини ва нима унга тааллук«ли эканлигини билиши зарур.
Хар к,андай кайфият, боз устига, ,\ар кдндай лах,за бе- 
\ад кдмматлидир, чунки у абадият унсуридир.
Инсониятга уз-узини чеклаш ато этилмаган. Дунё хукм- 
дорлари хркимиятни суиистеъмол кдлишдан узларини тия 
олмайдилар, омма эса яхши кунлар аста-секин келишини 
кутиш, борига токдт кдиишни билмайди.
Агар инсон баркамол булганида эди, жорий этилган 
крнунлар амал кдларди.
Хар бир кимса тугма крбилиятига мос, кулидан кел- 
ган хунари билан шугулланса ва бошк,аларнинг ишига 
халацит бермаса, жуда ок,илона иш булур эди. Этикдуз 
пойабзал тиксин, дехкон омоч тортсин, хукмдор халк, ман- 
фаатини кузлаб бошкдрсин.
Дарахтда айнан бир хилдаги иккита баргни топиб 
булмайди дейишади, шунга ухшаш, минглаб кишилар 
орасида фикрлаш тарзи айнан бир хил булган икки одам- 
ни топиш х;ам душвор.
Ёшликдаги хатоларни кексаликда судраб юрмаслик 
лозим; кексаликнинг хам ÿ
3
нукронлари бор.
Хукмдорга жилла курса энг арзимас ишда ён босишни 
\ам маслах,ат бериб булмайди.
29


Истеъдодли одам бошцалар кил ал и га н барча нарсалар- 
ни к,ила оламан деб уйлайди, бирок,, афсуски, аслида бун- 
дай эмас, вак,ти келиб у бу кара ш и дан афсусланади.
Хаёт к,иск,а, шунинг учун бир-биримизга яхшилик 
кдлишга интилмогимиз лозим.
Кдндайдир гайритабиий хрлатни баъзан она тилимиз- 
да ифодалаш \ам кдйин булади.
Ма^маданалик туфайли севги бой берилади.
Шеърнинг хакд^ий кучи вазиятга, мазмунга жой бу­
лади.
Дунё к;андай булса, шундайлигича к,олади, вок,еалар 
такрорланади, бир хал к, бошк,а халкдар сингари яшайди, 
севади ва \ис этади: шундай экан, нима учун бир шоир 
бошкд шоир сингари ёзиши мумкин эмас?
Инсон узининг барча хатолари ва адашишларига кара- 
май, агар уни башоратомуз кул олга етакласа, исталган 
мак,садига эришади.
Доимий норозилик инкорни тувдиради, инкор эса х,еч 
нарсага олиб келмайди.
Мамлакатда х;еч ким хотиржам яшаш ва хдётдан куво- 
нишни хоэугамайди — барча бошк,аришни хоугайди, санъ- 
атда эса яратилганлардан завк, олишни эмас, балки мутта- 
сил янги асар яратишни исташади.
« э
30


Купларга уз номукаммаллигини билиш насиб кил ма­
га ниде к, умуман мукаммалликни англаш \ам насиб кдл- 
майди ва бу кимсалар уз хдётларининг охиригача кандай- 
дир чала санъат асари яратиб утадилар.

Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling