Gibridlanish va molekulalarning fazoviy tuzilishi
Qutbli bog’lanishli birikmalarda ya’ni qutbli molekulalarda , qutbsiz bog’lanishli birikmalarda ya’ni qutbsiz molekulalarda esa bo’ladi
Download 413.75 Kb.
|
gibridlanish
- Bu sahifa navigatsiya:
- Molekulaning qutbliligi bilan geometrik tuzilishi orasidagi bog’lanish
- Qutbsiz Qutbli Qutbsiz Qutbli Qutbli Qutbsiz Qutbli Qutbli Qutbsiz Qutbsiz
Qutbli bog’lanishli birikmalarda ya’ni qutbli molekulalarda , qutbsiz bog’lanishli birikmalarda ya’ni qutbsiz molekulalarda esa bo’ladi.
Dipol momenti vektor kattalik bo’lib, dipol o’qi bo’yicha musbat zaryaddan manfiy zaryadga yo’nalgan bo’ladi: Ba’zi molekulalarning dipol momentlarining qiymatlari quyidagi jadvalda berilgan:
Qutbli molekulalarning reaksiyaga kirishish qobiliyati qutbsiz molekulalardan kuchliroq bo’ladi. Molekulaning qutbliligi nafaqat undagi qutbli kimyoviy bog’ borligiga balki uning geometrik shakliga (tuzilishiga) ham bog’liq. Molekulaning qutbliligi bilan geometrik tuzilishi orasidagi bog’lanish
Xulosa qilib aytganda, • chiziqli tuzilishga ega bo’lgan ya’ni markaziy atomi sp gibridlangan molekulalarda markaziy atom atrofida joylashgan atomlar bir xil tabiatli ( BeCl2, BeH2, CO2 va boshqalar) bo’lsa, molekula qutbsiz bo’ladi. • Xuddi shunday sp2 –gibridlangan va unga birikkan uchala atomlari ham bir xil bo’lgan molekulalar (BH3, BCl3, SO3, BF3 va h.k.z.) ham qutbsiz bo’ladi. Molekulaning dipol momentiga bog’lanishda ishtirok etmagan elektron juftlar (umumlashmagan) kuchli ta’sir ko’rsatadi. Masalan; NH3 va NF3 molekulalari bir xil geometrik (trigonal-piramidal) shaklga ega. N-H va N-F bog’larining qutbliligi ham deyarli bir xil. Ammo NH3 ning dipol momenti 0,49·10-29 Kl·m, NF3 niki esa 0,07·10-29 Kl·m. Buni quyidagicha tushuntirish mumkin: NH3 da kimyoviy bog’lanish hosil bo’lishida ishtirok etgan N-H elektronlarining dipol momenti bilan umumlashmagan elektron jufti dipol momentining yo’nalishi mos tushadi va vektorlari qo’shilishi natijasida dipol momenti katta bo’ladi, NF3 da esa N-F bog’ining dipol momenti va umumlashmagan elektron juftlarining yo’nalishi qarama-qarshi tomonga yo’nalgan, (rasmda strelkalarga qarang) shuning uchun ular bir-birini ma’lum darajada kompensatsiyalaydi. BF3 va NF3 molekulalarining geometrik konfiguratsiyalari har-xil, chunki BF3 qutbsiz, NF3 esa qutbli molekuladir. NH3 (ammiakning) dipol momenti BF3 nikidan katta, chunki BF3 molekulasi yassi (tekis ), NH3 esa piramidal tuzilishga ega . Download 413.75 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling